Lo primièr còp qu'apareis lo mite de Guilhèm Tell dins la literatura es dins las cronicas d'[[Aegiidius Tschudi]], gaireben 200 ans après l'epòca que se supausa que s'èran debanats los faches legendaris. Mas i a pas cap de pròva contemporanèa que Tell i Gessler existiguèron. E mai, existisson fòrça legendas que, amb d'autres personatges e en autres paratges, contan una proesa semblabla a aquela de Tell.
Pasmens, lo mite representa plan la resisténcia vertadièra que se levèt entre los païsans d'Uri a partir de [[1278]], que menèt lo canton a se confederar amb aqueles de [[Canton de Schwyz|Schwyz]] e d'[[Unterwalden]] dins una [[Liga Perpetuela]] per empachar que los Absborg violen las seuna libertats tradicionalas (1291). Lo conflicte venguèt una rebellion dubèrta, que s'acabèt amb la victòria dels soïsses sul duc Leopold d'Absborg dins la [[batalha de Morgarten]] (1315). Los tres cantons rurals dels [[Alps]] centrals formèron atal la [[Soïssa|Confederacion Elvetica]], a que s'apondèron mai tard d'autres cantons per formar la Soïssa actuala.
