Madagascar : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 107 :
=== De la colonizacion a l'insureccion de 1947 ===
[[File:Madagascar - Periòde coloniau (1914).png|thumb|Madagascar durant lo periòde coloniau (1914).]]
Après la conquista francesa, lo generau [[Joseph Gallieni]] dirigiguèt la colonia de 1896 a 1905 e ne'n creèt leis institucions e lei basas. D'efèct, de 1896 a 1899, s'ocupèt de sometre la totalitat de l'illa que foguèt pacificada après una tiera d'operacions saunosas e destructritz. En particular, deguèt reprimir l'insureccion dei Merinas reialistas partisans de la rèina [[Ranavalona III]] e conquistar lo territòri dei pòbles encara independents dau sud e de l'oèst. Puei, organizèt l'administracion coloniala, acomencèt una politica de grands trabalhs (camin de fèrre... etc.) e impausèt un programa d'ensenhament laïc en [[francés]].
Linha 114 ⟶ 116:
Aquela situacion encoratjèt l'oposicion d'una partida de l'elèit merina — principalament l'aristocracia protestanta — que s'organizèt au sen de l'organizacion secrèta [[Vy Vato Sakelila]] (VVS)<ref>En [[occitan]], Vy, Vato, Sakelila significa [[Fèrre]], Pèira, Ret.</ref>. Foguèron arrestats en 1915 mai lo [[nacionalisme]] malgash contunièt d'existir e de s'estendre dins lo corrent de l'entre doas guèrras. En particular, lo jornalista [[Jean Ralaimongo]] creèt un jornau anticolonialista que denonciava leis abús e leis atrocitats de la [[colonializacion]] e revendicava l'egalitat dei drechs entre Francés e Malgashs.
Pasmens, aquò mau capitèt e, en 1940, lo sostèn dau governador de la colonia au regime de Vichy agravèt mai lei tensions. D'efèct, l'isolament de l'illa, enceuclada per lei colonias [[Africa|africanas]] dau [[Reialme Unit|Reiaume Unit]] entraïnèt una aumentacion dei requisicions e dau trabalhs exigits per lo poder. En 1942, de fòrças aliadas (britanicas e [[Sud-Africa|sud-africanas]] desbarquèron per conquistar l'illa. Mau preparada, aquela expedicion foguèt malaisada mai lei fòrças de Vichy foguèron finalament obligits de capitular. En 1943, la direccion de Madagascar foguèt fisada a un representant de la [[França Liura]] que deguèron faciar una agitacion importanta.
=== De l'insureccion de 1947 a l'independéncia ===
| |||