|
}}
<!--Article redigit en lengadocian-->
Los '''sefarditas''' son de descendents dels [[jusieu]]s que visquèron en [[Espanha]] fins a [[1492]]. Contribuiguèron a las [[sciéncia]]s e a las [[tecnica]]s en [[Al Andalús]] coma [[Maimonides]], [[Abraam ben Meir bin Ezra]], [[Samuel Hanaguid]], [[Juda Haleví]], [[Nahmanides]], [[Avicebron]] e [[Moïses de Leon]]. I a dins lo mond un milion e mièg de membres, la màger part d'eles residents en [[Israèl]], als [[Estats Units d'America]] e en [[Turquia]].
Los '''sefarditas''' (''sefaradim'', ''sefaradies'' o ''sefaraditas'' en [[judeoespanhòl]] e ספרדים ''sefaradim'' en [[ebrieu]]) son los descendents dels [[josieu]]s que visquèron en [[Espanha]] fins a [[1492]] e que son ligats a la cultura ispanica per la lenga judeoespanhòla e per la tradicion.
S'estima que la comunautat sefardita a actualament un milion e mièg de membres, la màger part d'eles residents en [[Israèl]], als [[Estats Units]] d'America e en [[Turquia]]. Dempuèi la fondacion de l'Estat d'[[Israèl]], lo tèrme de ''sefardita'' es frequentament emplegat per designar los josieus d'origina diferenta de la dels josieus [[ashkenazí]]s (d'origina alemanda, europèa centrala o eslava, de lenga [[yiddish]]) çò qu'inclutz los josieus d'origina aràbia, los d'[[Iran]], los d'[[Armenia]], los de [[Georgia (Caucàs)|Georgia]], los de [[Iemèn]] e tanben los d'[[Índia]], qu'an pas de ligams amb la cultura ispanica, mas qu'an una similitud granda amb los sefarditas dins lo ritual religiós e dins la prononciacion de l'ebrieu. Per aquò, se fa uèi un tresen classament de la populacion josieva, los [[mizrakhí|mizrakhim]] (en ebrieu: מזרחים 'orientals'), per garantir que lo tèrme de ''sefardita'' faga exclusivament d'allusion a lor ligam ancian amb la [[Peninsula Iberica]]. Los josieus desvolopèron de comunautats prospèras dins la màger part de las vilas espanhòlas. Se remarcan particularament las comunautats josievas de [[Toledo]], de [[Sevilha]], de [[Còrdoa]], d'[[Ávila]], de [[Granada]], de [[Segòvia]], de [[Soria]], de [[Tudèla (Navarra)|Tudèla]] en [[Navarra]], de [[Calahorra]] dins [[La Rioja]], de [[Balmaseda]] en [[Biscaia]]... Dins lo reialme d'[[Aragon]] las comunautats (o ''Calls'') de [[Saragossa]], de [[Girona]], de [[Barcelona]], de [[Tarragona]], de [[Valéncia]] e de [[Palma de Malhòrca]] foguèron las mai importantas. Mantuna vila, coma Lucena, Ribadavia, Ocaña e Guadalajara èran principalament abitadas per de josieus. En [[Portugal]], que fòrça illustras familhas sefarditas ne son originàrias, se desvolopèron de comunautats activas a [[Lisbona]], [[Évora]], [[Bejar]] e dins la region de [[Trás-os-Montes]]. Los sefarditas contribuiguèron de manièra importanta a las [[sciéncia]]s e a las [[tecnica]]s en [[Al Andalús]] amb erudits coma [[Maimonides]], [[Abraam ben Meir bin Ezra]], [[Samuel Hanaguid]], [[Juda Haleví]], [[Nahmanides]], [[Avicebron]], [[Moïses de Leon]] e autres.
[[Categoria:Judaïsme]]
|
