Russia : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 74 :
{{veire|Istòria de Russia}}
La
A partir dau sègle IV, de pòbles germanics s'installèron dins lei regions occidentalas coma lei
Lo principat de Kiev, o Rus' de Kiev, foguèt lo premier estat vertadier organizat fondat en Russia. Sei fondators èran de [[Viking]]s venguts d'[[Escandinàvia]] que conquistèron un territòri important en Ucraïna, en Bielorussia e en Russia occidentala dins de regions pobladas per de populacions eslavas. En [[988]], lei princes de Kiev se convertiguèron au crestianisme que va venir religion d'estat e un element important de l'unitat dau principat. Au sègle seguent, lo principat deguèt faciar d'invasions novèlas a l'èst (pòbles asiatics) e a l'oèst (polonés) e una tièra de crisis intèrnas que van entraïnar sa division entre divèrsei principats independents.
A partir de 1226, lei principats russas deguèron faciar leis invasions mongòlas que van pauc a pauc conquista la màger part dau continent asiatic e de Russia. Lei senhors rus foguèron desfachs e un nombre important de vilas, coma Kiev o Moscòu, foguèron cremadas. Lei principats foguèron pas dirèctament ocupadas mai venguèron vassalas de l'Empèri Mongòl e deguèron pagar de tributs regulars.
Aqueu sistèma va durar
Sota la dominacion mongòla, lei sègles XIII-XVI foguèron caracterizats per lo desvolopament dau principat de Moscòu que va capitar de vencir lei Mongòls e de venir
A la fin dau sègle XVI, la disparicion de la dinastia au poder entraïnèt una crisi intèrna que va s'acabar en [[1613]] quand la dinastia Romanov prenguèt lo contraròtle dau país. Aquela dinastia va modernizar l'estat e fondar l'Empèri Rus gràcias a una politica d'expansion militara e coloniala. Ai sègles XVII e XVIII, Russia venguèt donc una poissança europèa majora. Aquela òbra acomencèt
Lei sègles XVII, XVIII e XIX foguèron caracterizats per la perseguida d'una politica d'expansion russa vèrs l'èst que va entraïnar la formacion d'un estat fòrça estendut dins lo nòrd dau continent
* l'exploracion dei regions asiaticas gaire pobladas en causa de condicions climaticas malaisadas. Permetèt d'installar de colons e donc de revendicar de territòris dins tot lo nòrd d'Asia e en Alaska. Aquela expansion necessitèt de còps un esfòrç militar mai se turtèt pas a d'estats ben organizats. De mai, lei [[Empèris nomadas|nomadas eurasiatics]] que representavan un potenciau militar important dins lo corrent de l'Antiquitat e de l'[[Edat Mejana]] èran pas equipats per resistir ais armas de fuòc modèrnas.▼
* la guèrra e l'annexion de territòris o d'estats en Euròpa o dins la region de Caucàs. Leis estats principaus pertocats per aquela expansion foguèron lo Khanat de Crimèa, Polonha, l'Empèri Otoman
▲Aquela òbra acomencèt pendent lo rèine de Pèire lo Grand (1682-1715). Après una guèrra lònga e acarnada còntra Suècia, Russia obtenguèt tornarmai un accès a la Mar Baltica. ota lo rèine de Catarina II de Russia (1762-1796), l'Empèri Rus conquistèt la region au nòrd de la Mar Negra après son succès còntra l'[[Empèri Otoman]] e lo Khanat de Crimèa. Russia participèt tanben ai partiments de [[Polonha]] puèi ai guèrras còntra la Revolucion Francesa e l'Empèri de Napoleon I{{èr}}. Maugrat de desfachas importantas (Austerlitz, Friedland), l'invasion francesa de 1812 s'acabèt per una victòria decisiva russa que va entraïnar la desfacha finala dei francés.
Après l'afondrament dau regime dei tsars, lo Govèrn Provisòri deguèt tanben faciar rapidament de dificultats importantas e foguèt rebutat per lei Bolchevics que fondèron un regime comunista. Atacats per lei partisans de l'Empèri
▲Lei sègles XVII, XVIII e XIX foguèron caracterizats per la perseguida d'una politica d'expansion russa vèrs l'èst que va entraïnar la formacion d'un estat fòrça estendut dins lo nòrd dau continent asiatic. Aquò foguèt permés per divèrsei procès :
▲* l'exploracion dei regions asiaticas gaire pobladas en causa de condicions climaticas malaisadas. Permetèt d'installar de colons e donc de revendicar de territòris dins tot lo nòrd d'Asia e en Alaska. Aquela expansion necessitèt de còps un esfòrç militar mai se turtèt pas a d'estats ben organizats.
▲* la guèrra e l'annexion de territòris o d'estats en Euròpa o dins la region de Caucàs. Leis estats principaus pertocats per aquela expansion foguèron lo Khanat de Crimèa, Polonha, l'Empèri Otoman, leis estats de Caucàs.
Après la mòrt de Lenin, sei successors se bateguèron entre elei per lo poder. [[Ïosif Stalin]] venguèt finalament lo cap de l'Union Sovietica e eliminèt rapidàment seis advèrsaris o seis aliats ancians.
▲La segonda mitat dau sègle XIX foguèt marcat per lo declin de l'Empèri Rus que deguèt faciar de crisis economics intèrnas grèvas e foguèt pas capable de rivalizar ambé lei nivèus economics o tecnologics agantats per lei país d'Euròpa Occidentala. La Premiera Guèrra Mondiala, fòrça saunosa per lei Rus, va accelerar l'afondrament dau regime que dispareguèt en [[1917]]. Una seguida de revòutas dins l'armada e lei vilas principalas entraïnèron l'abdicacion dau tsar Nicolau II e la formacion d'un Govèrn Provisòri.
▲Après l'afondrament dau regime dei tsars, lo Govèrn Provisòri deguèt tanben rapidament de dificultats importantas e foguèt rebutat per lei Bolchevics que fondèron un regime comunista. Atacats per lei partisans de l'Empèri o dau Govèrn Provisòri, lei Bolchevics capitèron de resistir e foguèron venceires après una tièra de batalhas menadas entre 1918 e 1924. Fondèron alora una federacion a partir dei pòbles presents dins l'Empèri. Dicha Union Sovietica, aquela federacion èra basada sus la dictatura dau proletariat.
▲Après la mòrt de Lenin, sei successors se bateguèron entre elei per lo poder. [[Ïosif Stalin]] venguèt finalament lo cap de l'Union Sovietica e eliminèt rapidàment seis advèrsaris o seis aliats ancians en establiguent un regime fòrt e centralizat basat sus lo desvolopament economic e la repression deis oposants. Après una crisi economica grèva causada per la collectivizacion dei tèrras agricòlas au començament deis annadas 1930 (e las faminas provocada en Ucraïna), aquela politica permetèt de crear una industria poderosa.
En URSS, la politica de Mikhaïl Gorbachov per liberalizar la societat sovietica entraïnèt lo revelh de fòrças centrifugas
▲En [[1941]], l'Union Sovietica foguèt atacada per sospresa per leis alemands. Mau preparats e mau comandats, lei Sovietics perdiguèron unei milions d'òmes e una quantitat gròssa d'armaments avans d'arrestar l'ofensiva alemanda a la fin de [[1941]]. En [[1942]], una ofensiva alemanda novèla entraïnèt la pèrda d'unei territòris e lo començament de la batalha de Stalingrad. Acabat en febrier de 1943, aqueu combat foguèt lo tornant de la guèrra: una armada alemanda i foguèt enceuclada e aneientida. En [[1945]], lei sovietics prenguèron Berlin e ocupèron la mitat orientala d'Euròpa i installant de regimes favorables.
▲Pasmens, l'aliança ambé leis estats occidentaus capitalistas s'acabèt rapidàment e tre leis annadas 1947-1948, dos blòts ostils gropats a l'entorn deis Estats Units e de l'URSS. Foguèt lo començament de la Guèrra Freja que va s'acabar a la fin deis annadas 1980 per l'afondrament sovietic. Lei dos camps desvolopèron d'arsenaus importants, especialament de fòrças nucleras d'unei milièrs d'ogivas, qu'empachèron un conflicte dirèct. La guèrra se debanèt donc sus de teatres periferics onte d'aliats dei dos blòts èran en guèrra. Fins ais annadas 1970, lei sovietics aguèron l'avantatge gràcias au succès de la descolonizacion e a la revirada estatsunidenca au Vietnam. Dins aquò, au començament deis annadas 1980, l'absència de modernizacion vertadiera de l'economia entraïnèt de dificultats economicas mai e mai importantas.
▲En URSS, la politica de Mikhaïl Gorbachov per liberalizar la societat sovietica entraïnèt lo revelh de fòrças centrifugas menaçant l'unitat de la federacion coma lo nacionalisme de divèrsei pòbles (estats baltics, Ucraïna...) o la posicion de partit unic dau Partit Comunista de l'Union Sovietica. A la fin de 1991, un còp d'estat mancat menada per lei caps conservadors e lei partisans de l'URSS entraïnèt la dissolucion deis institucions principalas dau poder sovietic puei dirèctament aquela de l'Union.
Russia, sota lo nom de Federacion de Russia, venguèt donc oficialament independenta de l'Union Sovietica en decembre de 1991. Dins lei fachs, coma lo país èra la basa de l'Union, foguèt considerat coma l'eiretier de l'URSS e obtenguèt la posicion d'aquela darriera dins leis institucions internacionalas. Pasmens, la transicion entre leis economias comunistas e capitalistas, lo nivèu tecnologic feble e una corupcion fòrça importanta entraïnèt un afebliment dau país dins leis annadas 1990. La desfacha militara pendent la premiera guèrra de Chechenia marquèt aqueu afebliment. Russia deguèt donc abandonar lo ròtle de poissança mondiala de l'URSS. Lo redreiçament acomencèt a partir dau començament dau sègle XXI sota la direccion de Vladimir Poutin vengut president en 1999. Marcat per un regime presidenciau fòrt, la politica d'aqueu darrier es caracterizada per una creissença economica importanta basada sus leis exportacions d'idrocarburs e de matèrias premieras, un renfòrçament de l'autoritat dau govèrn centrau, la repression deis oligarcs opausats a la politica novèla e la restauracion de ligams amb una partida deis aliats ancians de l'URSS.
| |||