1918 : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
|||
Linha 29 :
Perseguida e fin de la [[Premiera Guèrra Mondiala]] que s'acabèt per una desfacha alemanda e per l'afondrament dau regime imperiau instaurat en [[1871]] :
* sus lo frònt de l'Èst onte l'afondrament rus contunièt. Aquò permetèt ais Alemands, ais Austrians e ais Ongrés d'avançar vèrs l'èst e d'impausar de condicions duras au govèrn bolchevic qu'èra au poder dempuei novembre de [[1917]] ([[Tractat de Brest-Litovsk]] signat lo 3 de març). De mai, aquela victòria permetèt a l'Estat Major Alemand d'orientar una partida de sei fòrças orientalas vèrs lo frònt de l'Oèst.
* sus lo frònt de l'Oèst onte se debanèt lei batalhas decisivas de la guèrra. Après sa victòria a l'Èst, l'armada alemanda assaièt de rompre leis armadas francobritanicas. A la prima, d'ofensivas alemandas rompèron lei linhas aliadas mai mau capitèron d'anientar lei fòrças de l'Entenduda qu'èran a esperar l'arribada dau còrs expedicionari estatsunidenc. Aquela arribada aguèt luòc d'un biais progressiu e permetèt de donar ais Aliats un avantatge numeric decisiu. Dins lo corrent de l'estiu, una novèla ofensiva d'amplor d'Alemanha s'acabèt per una desfacha a la [[segonda batalha de Marne]] (15-20 de julhet). Puei, a partir dau 8 d'aost, lei còntra-ofensivas aliadas acomencèron e l'armada alemanda deguèt pauc a pauc se retirar vèrs son territòri.
* sus lo frònt balcanic, lei Francosèrbes capitèron de rompre lei linhas germanobulgaras a la [[batalha de Dobro Pole]] (14-19 de setembre). [[Bulgaria]], que sa populacion e sei soudats èran lassats per quatre annadas de guèrra, se retirèt dau conflicte (26 de setembre). Aquò entraïnèt tanben la represa de la guèrra per [[Romania]]. Sus lo frònt sud-èst, leis Alemands avián d'ara endavant pas pron de divisions per curbir la region e foguèron obligits de se retirar en direccion de son país.
Linha 43 :
[[File:Bundesarchiv Bild 134-C1133, Szent István, Sinkendes Linienschiff.jpg|thumb|right|[[Cuirassat]] ongrés ''[[SMS Szent István|Szent István]]'' aprefondat per una [[torpilha]] italiana (10 de junh).]]
Perseguida e fin de la [[Premiera Guèrra Mondiala]] que s'acabèt per una desfacha alemanda e per l'afondrament dau regime imperiau instaurat en [[1871]] :
* sus lo frònt de l'Èst onte l'afondrament rus contunièt. Aquò permetèt ais Alemands, ais Austrians e ais Ongrés d'avançar vèrs l'èst e d'impausar de condicions duras au govèrn bolchevic qu'èra au poder dempuei novembre de [[1917]] ([[Tractat de Brest-Litovsk]] signat lo 3 de març). De mai, aquela victòria permetèt a l'Estat Major Alemand d'orientar una partida de sei fòrças orientalas vèrs lo frònt de l'Oèst. Pasmens, l'arribada dau còrs expedicionari estatsunidenc donèt un avantatge numeric ais Aliats e permetèt ai Francés e ai Britanics de mandar de tropas suplementàrias sus leis autrei frònts.
* sus lo frònt italian, l'armada austro-ongresa conoguèt una annada catastrofica ambé lei esfachas de Piave (10-25 de junh) e de [[Batalha de Vittorio Veneto|Vittorio Veneto]] (24 d'octòbre - 3 de novembre) que s'acabèron per la pèrda de {{formatnum:280000}} òmes. Aquò precipitèt l'afondrament dau regime imperiau e de l'Empèri d'[[Àustria]]-[[Ongria]]. [[Checoslovaquia]] declarèt son independéncia lo 28 d'octòbre, [[Croàcia]] lo 29 e [[Ongria]] lo 31. En novembre, lei regions polonesas se revoutèron.
Après l'afondrament austrian sus lo frònt italian, lo govèrn austrian signèt l'[[armistici de Villa Giusti]] (4 de novembre) que marquèt la fin de la guèrra per l'Empèri. Foguèt obligit de dissòuvre son armada — una partida deis unitats non austrianas avián ja començat de se dispersar ò d'obeïr ai sieunas autoritats nacionalas — e lo 12 de novembre, l'emperaire [[Carles Ièr d'Àustria|Carles]] ([[1916]]-1918) abandonèt lo poder. Aquò marquèt la disparicion d'[[Àustria]]-[[Ongria]].
==== [[Belgica]] ====
| |||