|
==Descuberta==
Fuguet descuberta lo [[12 de setembre]] de [[1940]] per quatre adolescents a la recercha dau [[chen]] d'un d'entre eus desparegut dins un trauc estrech revelat per la chasuda d'un pin fulminat (per un [[esluci]]): Marcèl Ravidat, Jacme Marsal, Jòrdi Agniel e Simon Coencas avertiguèren rapidament lor ancian professor, Leon La Val. Lo preïstorian Henri Breuil, refugiat dins la region per fugir l'ocupacion [[Tresen Reich|nazi]], fuguet lo prumier especialista a visitar Las Caus, lo [[21 de setembre]] de 1940, en companhiá de Jean Bouyssonnie e d'André Cheynier, seguits leu de [[Denis Peironin]] e de Henri Begouën. H. Breuil fuguet tanben lo prumier a l'autentificar, la descriure e l'estudiar. Entreprenguet los prumiers relevats dempuei la fin de 1940 e i passet mantuna [[setmana]] per estudiar las òbras qu'atribuís au [[Perigordian]].
Apres menar de las recerchas en [[Espanha]], en [[Portugal]] e en [[Sud-Africa]], tornet en 1949 e entreprenguet daus registres emb Severin Blanc e Maurice Bourgon au pè de la scena dau potz ente esperava trobar 'na sepultura. I descubriguet de puntas de sageta de [[bana]] de [[rangier]] decoradas.
==Proteccion==
La bauma venguet {{Cita|monument istoric}} lo [[27 de decembre]] de [[1940]], la mesma annada de sa descuberta. Dempuei [[octòbre]] de [[1979]], fai partida dau [[Patrimòni Mondial de l'Umanitat|Patrimòni Mondiau de l'Umanitat]] de l'[[UNESCO]] en associacion emb d'autres sites e baumas ornadas de [[Perigòrd]] sos lo nom de {{Cita|Sites preïstorics e baumas ornadas de la [[val de Vesera|vau de Vesera]]}}.
===Esplecha toristica e problemas de conservacion===
En 1948, l'accès a la [[bauma]] fuguet preparat a fin de permetre de las visitas [[torisme|toristicas]], mas 'quilhas se multipliquèren rapidament e metèren en perilh la conservacion de las pinturas parietalas. Daus trabalhs importants d'excavacion modificant lo niveu e la natura daus sòus i fuguèren fachs e un esclairatge electric, un [[eschalier]] per accedir aisadament a la Sala daus Taures e 'na pesuga pòrta de [[bronze]] a l'entrada i fuguèren installats.
== Descripcion de la bauma<ref name="Leroi-Gourhan">Leroi-Gourhan, A. (1984), « Grotte de Lascaux », in ''L'art des cavernes - Atlas des grottes ornées paléolithiques françaises'', Ministeri de la Cultura.</ref> ==
La [[Bauma]] de Las Caus es relativament pichona: l'ensemble de las galariás excedís pas {{unitat|250|m}} de long per 'na desnivelacion d'aperaquí {{unitat|30|m}}. La partida decorada correspond a un malhum superior, lo malhum inferior essent de mau accedir amor de la preséncia de [[dioxid de carbòni]].
L'entrada actuala correspond a l'entrada preïstorica, e mai s'es estada equipada d'un sistema de sedaç.
Los noms de las salas e daus corredors son deguts en part a H. Breuil e fan sovent referéncia a l'[[arquitectura]] religiosa:
* la prumiera es la {{Cita|Sala daus Taures}} o {{Cita|Rotonda}}, lonja de {{unitat|17 |m}}, perlarja de {{unitat|6 |m}} dee larjanauta ede {{unitat|7 |m de naut}};
* se prolonja per lo {{Cita|Diverticul axiau}}, 'na galariá pus estrecha d'aperaquí la mesma longor;
* dempuei la Sala daus Taures, a drecha dau Diverticul axiau, s'accedís au {{Cita|Passatge}}, 'na galariá de 'na quinzena de metres ;
* dins lo prolonjament dau Passatge se dubrís la {{Cita|Nau}}, un corredor pus elevat de 'na vintena de metres;
* la Nau se contunha per 'na part non decorada, las parets s'i prestant pas, puei per lo {{Cita|Diverticul daus Felins}} (o {{Cita|Cabinet daus Felins}}), un corredor estrech de 'na vintena de metres;
| 