Guèrra Civila d'Angòla : Diferéncia entre lei versions

 

La '''Guèrra Civila d'Angòla''' se debanèt dau 11 de novembre de [[1975]] au 4 d'abriu de [[2002]] en [[Angòla]] e en [[Namibia]]. Opausèt lo govèrn de Luanda, dirigit per lo partit marxista dau [[Movement Popular de Liberacion d'Angòla|Movement Popular de Liberacion d'Angòla (MPLA)]] e sostengut per lo blòt sovietic ([[URSS]], [[Cuba]]) o la guerilha independentista de [[Namibia]], a divèrsei guerilhas anticomunistas ([[Union per l'Independéncia Totala d'Angòla|UNITA]], [[Frònt Nacionau de Liberacion d'Angòla|FNLA]], [[Frònt de Liberacion de l'Enclava de Cabinda|FLEC]]) sostengudas per leis [[Estats Units d'America]], lo [[Sud-Africa]] e d'autreis aliats estatsunidencs coma [[Republica Democratica de Còngo|Zaire]]. S'acabèt per una victòria dau govèrn dau MPLA après l'abandon dau modèl sovietic per lo govèrn de [[Luanda]].

 

Lo conflicte aguèt divèrsei causas. Premier, lei guerilhas dau [[Movement Popular de Liberacion d'Angòla|MPLA]] e de l'[[Union per l'Independéncia Totala d'Angòla|UNITA]], aliadas còntra lei [[Portugal|Portugués]] durant la [[Guèrra d'Independéncia d'Angòla]], èran opausadas sus l'avenidor dau país. Puei, dins lo corrent de la [[Guèrra Freja]], leis Estats Units e lo Sud-Africa aprofichèron aquela division per minar lo poder dau govèrn de Luanda dirigit per lo MPLA. Ansin, l'UNITA se presentèt pauc a pauc coma anticomunista (maugrat una ideologia inicialament comunista) e obtenguèt de sostèns estatsunidencs e sudafricans per conquistar lo poder. Durant leis annadas 1980, l'armada sudafricana, en guèrra en [[Namibia]] còntra lo movement independentista SWAPO, intrèt sus lo territòri d'Angòla per sostenir l'UNITA. De son caire, lo govèrn de MPLA poguèt se presentar coma oficialament comunista e obtenir l'ajuda dau blòt de l'Èst, especialament de [[Cuba]] que mandèt un còrs expedicionari fòrça important en Angòla.

 

Lo debanament militar dau conflicte se pòu devesir entre tres periòdes principaus :

* de 1992 a 1994, de combats novèus se debanèron après la revirada deis eleccions presidencialas de 1992. Atacada per lo govèrn, l'UNITA, sostenguda per Zaire, capitèt de resistir e de conquistar 70% d'Angòla au començament de 1994. Pasmens, una tièra de còntraofensivas dau MPLA li permetèron de contraròtlar 60% dau territòri a la fin de l'annada fins a la signatura d'un alta-au-fuòc novèu a Lusaka en octòbre de 1994.

* de 1998 a 2002, lo MPLA ataquèt tornarmai lei posicions de l'UNITA que comencèt de faciar de dificultats d'avitalhament en causa de la manca de sostèn internacionau e de la volontat de l'ONU de limitar leis importacions d'armas en Angòla. A la fin de febrier e au començament de març de 2002, lei dos caps principaus de l'UNITA foguèron tuats e lo movement acceptèt son desarmament en aost de 2002 marcant la fin de la guèrra. Una partida de sei combatents foguèt integrada au sen de l'armada nacionala d'Angòla.

 

La guèrra aguèt de consequéncias economicas fòrça importantas sus lo país que conoguèt un declin economic important dins lo corrent dau conflicte maugrat de ressorsas majoras coma petròli. Au nivèu uman, mai de {{formatnum:500000}} personas foguèron tuadas e 4,3 milions desplaçadas per lei combats. Au nivèu politic, lo MPLA deguèt abandonar sa politica comunista e acceptar la creacion d'un sistèma democratic liberau. Enfin, après lei reviradas de son armada en 1987-1988, Sud-Africa deguèt acceptar de reconóisser l'independéncia de Namibia en 1991 puei acceptar de reformar lo sistèma d'[[apartheid]] entre 1991 e 1994.

 

[[en:Angolan Civil War]]