Empèri Part : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Creacion de la pagina amb « thumb|Orient Mejan e [[Empèri Part vèrs 100.]] L''''Empèri Part''' fuguèt un empèri centrat sus lo plan iranian que ... » |
mCap resum de modificació |
||
Linha 4 :
L''''Empèri Part''' fuguèt un empèri centrat sus lo plan [[iran]]ian que se formèt a partir dau sègle III avC e que dispareguèt en [[226]]. D'efèct, au sègle III avC, l'[[estèpa]] asiatica conoguèt una tièra de migracions intèrnas e certanei [[Empèris nomadas|pòbles nomadas]] se dirigiguèron vèrs lo plan iranian. Lei Parts fuguèron lo pus important e s'installèron au nòrd-èst de l'Iran actuau onte aprofichèron lo declin progressiu de l'Empèri Seleucida per s'estendre pauc a pauc vèrs l'oèst. Lo plan iranian fuguèt totalament ocupat a partir dau sègle II avC. Pasmens, aquò fuguèt la fin dei grandei conquistas partas e lei frontieras s'estabilizéron au sègle I avC.
Au sègle I avC, l'arribada dei [[Empèri Roman|Romans]] dins lei regions orientalas de la [[Mar Mediterranèa]] marquèt la fin dei progrès parts vèrs l'oèst. Dins lei regions orientalas de l'Empèri, de migracions novèlas de pòbles nomadas asiatics entraïnèt una pression militara importanta e s'acabèt per l'abandon de l'Afganistan modèrn. Lo plan iranian venguèt donc lo centre de l'Empèri Part qu'installèt sa capitala a [[Ctesifont]] per susvelhar sa frontiera occidentala. D'efèct, unei guèrras se debanèron entre lei Romans e lei Parts, magerament per lo contraròtle d'[[Armenia]]. Dins aquò, maugrat de batalhas resclantissentas, coma la [[batalha de Carrhes]] en [[-53|53 avC]] o la campanha de Mesopotamia de [[Trajan]] de [[116]], lei dos camps mau capitèron d'averar una victòria decisiva e, fin finala, lo limit entre lei dos empèris demorèt establa.
Relativament mau conegut en causa de la manca de documents escrichs, lo periòde part veguèt la fondacion, o la refondacion, d'unei vilas novèlas coma Merv, Ctesifont e Firuzabad, la perseguida de l'evolucion de l'art ellenistic introduch per la conquista macedoniana e lo desvolopament de divèrsei corrents religiós o filosics que venguèron importants durant lo periòde sassanida. Lo sègle II veguèt lo declin de la dinastia parta en causa de complòts intèrns e de la contuniacion dei guèrras còntra lei Romans. De 224 a 226, la revòuta d'[[Ardachir Ier|Ardachir I{{èr}}]] ([[224]]-[[241]]), vassau poderós dei regions de Susa e d'Isfahan, entraïnèt la casuda de la dinastia e son remplaçament per lei Sassanidas.
| |||
