Sun Yat-sen : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació
Linha 49 :
== Lo segond exil ==
 
Après leis eveniments de 1911-1912, Sun Yat-sen participèt a la creacien d'un novèu partit dich [[GuomindangGuomintang]]. Puei, foguèt nomat coma director generau dei camins de fèrre per Yuan Shikai. Ça que la, l'entenduda foguèt corta e un conflicte armat dich Segonda Revolucien Chinesa comencèt entre lei partisans dei dos òmes en [[1913]]. S'acabèt per una desfacha novèla de Sun Yat-sen que se retirèt au Japon. Durant d'annadas, va contuniar de defendre seis idèas e assaiar de reorganizar son partit. D'aqueu temps, lei Japonés aprofichavan la Premiera Guèrra Mondiala e lei combats entre lei poissanças colonialas per impausar de concessiens economicas importantas au govèrn chinés e Yuan Shikai assaiava de restablir l'empèri a son profiech. En mai de 1915, lei demandas japonesas foguèron acceptadas e entraïnèt un afebliment de l'autoritat dau govèrn ja menaçada per lo poder de senhors de guèrra locaus. La mòrt de Yuan Shikai en junh de [[1916]] entraïnèt sa casuda e lo país foguèt partejat entre principats rivaus.
 
== La revirada dei temptativas d'unificacien ==
 
Sun Yat-sen aprofichèt la mòrt de son rivau per tornar venir a Canton e l'i formar una basa revolucionària gràcias ai senhors de guèrra de la vila. Pasmens, l'experiéncia s'acabèt per una revirada en mai de 1918 e Sun Yat-sen partèt a Shangai en 1919. L'i veguèt la formacien dau Movement dau 4 de mai que protestèt còntra lo transferiment ai Japonés dei privilegis alemands. S'estendèt rapidament a tot lo país e representèt lo premier movement capable d'unificar l'elèit, la borgesiá e lo proletariat chinés. En [[1920]], de retorn a Canton, Sun Yat-sen formèt una aliança ambé lo generau Chen Jiongming e foguèt elegit President de la Republica lo 5 de mai de 1921. Son objectiu èra de crear una basa politica larga sus lo modèl dau Movement dau 4 de mai. Ansin, intrèt en contacte ambé lo Partit Comunista e, en genier de [[1923]], signèt un declaracien comuna amb un representent de Moscòu per precisar lei condiciens d'un sostèn sovietic au GuomindangGuomintang. Lo partit adoptèt alora un modèl leninista d'organizacien e una academia militara foguèt tanben fondada. Aquò transformèt Canton en basa poderosa dau movement revolucionari. Lei senhors de guèrra pus importants deguèron adoptar una partida de son programa e lo generau Feng Yuxiang, que sei tropas ocupavan Pequin, anoncièt sa desirança de favorizar lei fòrças de progrès e d'organizar una reünien per restaurar l'unitat nacionala de China. Pasmens, Sun Yat-sen moriguèt lo 12 de març de [[1925]] avans lo començament dei negociaciens.
 
== L'eiretatge de Sun Yat-sen ==
Linha 59 :
[[File:Hall of Sun Yat-sen Mausoleum.jpg|thumb|right|Mausolèu de Sun Yat-sen a Nanjing.]]
 
L'òbra de Sun Yat-sen subrevisquèt pas a sa mòrt. Lo Partit Comunista e lo GuomindangGuomintang rompèron sei liames en 1927 e China demorèt partejada entre de senhors de guèrra. En [[1937]], l'invasien japonesa permetèt de conclure una pausa dins lei luchas intèrnas fins a 1946. S'acabèron en 1949 ambé la victòria finala dei comunistas dirigits per Mao.
 
Pasmens, l'imatge Sun Yat-sen foguèt gaire tocada per lei guèrras civilas e, au contrari, lo president venguèt un dei paires de la China modèrna que sa remembrança es celebrat tant per lei nacionalistas que per lei comunistas. Per lei premiers, lo generau Chiang Kai-shek organizèt un culte de la personalitat de son predecessor per legitimar son poder. Per lei comunistas, Sun Yat-sen foguèt considerat coma un precursor dau nacionalisme e dau socialisme chinés e son nom foguèt mencionat dins lo preambul de la Constitucien de la Republica Populara de China. Enfin, dempuei la fin dau sègle XX e lo començament de negociaciens per la reünificacien dei doas Chinas, Sun Yat-sen es tanben venguda una figura comuna de l'unitat chinesa.