Guèrra Freja : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
mCap resum de modificació
Cap resum de modificació
Linha 34 :
La '''Guèrra Freja''', generalament datada de [[1947]]-[[1948]] a [[1991]], èra un periòde de tensions politicas e militaras entre l'[[Organizacion del Tractat de l'Atlantic Nòrd|Organizacion dau Tractat de l'Atlantic Nòrd]], dominada per leis [[Estats Units d'America]] e tanben dicha blòt de l'Oèst, e l'[[Pacte de Varsòvia|Organizacion dau Pacte de Varsòvia]], dominada per l'[[Union Sovietica]] e tanben dicha blòt de l'Èst. Nombrosas, leis originas d'aquela division èran magerament politicas (imperialisme estatsunidenc còntra imperialisme rus o sovietic) e ideologicas ([[capitalisme]] estatsunidenc còntra [[comunisme]] sovietic). Una tresena faccion, dicha [[Movement dei Non Alinhats]], gropant subretot de país dau Tèrç Monde se formèt a partir de 1955. Pasmens, lei membres d'aqueu tresen blòt avián d'interés tròp diferents per permetre l'aparicion d'una vertadiera aliança. De còps, se pòu tanben rescontrar de definicions pus largas que sei datas de començament se situan entre [[1917]] e [[1919]] a partir de la [[Guèrra Civila Russa]] o de l'intervencion estrangiera durant la [[Revolucion Russa]].
 
L'adjectiu « freja » definís aqueu periòde car lei doas poténcias, protegidas per d'arsenaus nuclears fòrça importants, poguèron jamai militarament s'afrontar dirèctament en causa dau risc de [[Destruccion Mutuala Assegurada|destruccion mutuala assegurada]]. En plaça, lo conflicte se debanèt ai nivèus economic, politic e ideologic o per aliats interpausats. Ansin, maugrat l'absència d'una guèrra duberta entre Washington e de Moscò, la Guèrra Freja foguèt caracterizada per una tièra de conflictes locaus, de còps fòrça murtriers coma la [[Guèrra de Corèa]] o la [[Guèrra de Vietnam]]. Lo nombre de victimas d'aquelei guèrras es mau conegut mai leis estimacions principalas varian entre quinze e quaranta milions de mòrts<ref>'''([[francés|fr]])''' [[André Fontaine]], ''La Tâche Rouge'', Edicions de la Martinière (2004), p. 11.</ref>. Pasmens, la logica de confrontacion entre lei dos blòts foguèt pas absoluda e de periòdes de destenduda podián existir entre lei dos blòts.
 
Ansin, après la [[Dusau Guèrra Mondiau|Segonda Guèrra Mondiala]], lo debanament de la Guèrra Freja es devesit entre sièis periòdes. Lo premier se debanèt de 1945 a 1947-1948 e foguèt caracterizat per la rompedura progressiva de la Granda Aliança victoriosa dei país de l'Axe. Puei, leis annadas de 1947-1948 fins a la mòrt de [[Stalin]] en 1953 foguèron una epòca de confrontacion fòrça activa que veguèt la formacion dei dos blòts enemics. Dins aquò, après la mòrt de Stalin, sei successors adoptèron una politica pus moderada dicha « Coexisténcia Pacifica » que s'acabèt en 1962 ambé la [[Crisi de Cuba]]. La gravitat d'aquela crisi entraïnèt lo besonh de crear una destenduda vertadiera entre leis Estats Units e l'Union Sovietica per defugir un conflicte nuclear. De 1962 a 1979, lei relacions entre lei dos país foguèron donc relativament bònas e aqueleis annadas, dichas « Destenduda », foguèron marcadas per la signatura d'uneis acòrds per assegurar la patz entre Estatsunidencs, Sovietics e leis aliats europèus respectius dei dos poissanças. L'invasion sovietica d'[[Afganistan]] marquèt la fin d'aqueu periòde e la reactivacion de la logica de confrontacion de 1980 a 1985. Pasmens, l'economia sovietica èra plus capabla de tenir lo ritme impausat per la novèla corsa ais armaments dau president [[Ronald Reagan|Reagan]]. Entre [[1985]] e [[1986]], lo govèrn sovietic acceptèt de negociar una reduccion fòrça importanta deis armaments nuclears e convencionaus per assaiar de se concentrar sus la reforma de son sistèma economic. A partir de 1989, sa decision d'arrestar d'intervenir dins leis afaires interiors dei país dau Pacte de Varsòvia entraïnèt una revòuta generalizada dei populacions d'Euròpa Orientala, l'afondrament dau blòt de l'Èst e lo revelh dei nacionalitats de la region desirosas d'independéncia après de decennis de dominacion sovietica. De 1990 a 1991, aquelei nacionalitats anavan proclamar una tièra d'estats novèus e entraïnèron la disparicion dau poder sovietic e finalament sa dissolucion oficiala lo 31 de decembre de 1991.