Cançon de gèsta : Diferéncia entre lei versions

'''Cançon de gèsta''' ei eth nom dat ara epopeia escrita ena Edat Mieja o a ua manifestacion literària vasta que pertanh ara epica que narre es hètes d'un eròi que represente es vertuts qu'un pòble o colectivitat considerauen modeliques pendent era Edat Mieja. Enes sègles XI e XII, es joglars les divulgauen de formamanèra orau, per causa der analfabetisme dera societat dera epòca (veigue's [[Mestièr de joglaria]]).

Ne era epica medievau francesa ne era alemana perduren de formamanèra orau ne possedissen era vitalitat dera epica medievau espanhòla; fragments des cançon de gèsta espanhòus se reciten encara en pòbles d'Espanha e Ispanoamerica, transmetudi de pairs a hilhs de formamanèra orau: ei eth nomendat Romancer vielh (conjunt des ancianes cançons dera literatura castelhana) e que constituís pròpriament un genre exclusiu d'aguesta literatura, e era tematica medievau des cançons de gèstes continuèc en tot èster motiu d'inspiracion entath nòste teatre classic en Sègle d'Òr. Les cançons de gèsta mès importantes de Castelha sigueren: "El Cantar de Mío Cid", a on se narre eth trionf dera vertadèra noblesa, fondada en esfòrç, eth merit e er optimisme, dauant dera noblesa de sang que representen es infants de Carrión; "El Cantar de los siete infantes de Lara" (Cançon des sèt infants de Lara), a on se narre ua justa resvenjadissa; e "El Cantar de Bernardo del Carpio", que narre era tragica istòria d'un bastard d'origina nòbla entà desliurar ath sòn pair, eth Comde de Saldaña, empresoat entà auer-li engendrat en ua princessa reau; enes sòns esfòrci entà reabilitar l'aunore familhar, ei injustament tractat peth sòn rei Alfonso eth Cast. Menor importància aueren "El Mainete", "El Cantar del Cerco de Zamora" e uns auti. Non obstant açò, sonque s'a conservat de formamanèra escrita eth Cantar de Mèn Cid, eth Cantar de Rodrigo e quauqui vèrsi deth Cantar de Roncesvals. Es filòlegs an rebastit auti passatges dera pèrta epica castelhana a compdar de fragments mau metudi en pròsa enes croniques, a on serviren coma hònt d'informacion. Es caracteristiques des cançons de gèsta espanhòus son: Vèrsi irregulari, majoritàriament enter 14 e 16 sillabes, divididi en dus emistiquis e damb rima asonant, dauant des vèrsi regulars e era rima consonant des cançons de gèsta francesi. Predomini deth realisme e era istoricitat (era condicion d'istoric) dauant deth caractèr mès legendari e mens istoric des cançons de gèsta francesi. Utilizacion d'expressions que reclamen era atencion deth public. Vèrbs fòrça abondius, donques predomine era accion. Supression de formules qu'introdusissen eth dialòg dirècte damb era finalitat de hèr agil era narracion, dilhèu pr'amor que quauqui passatges des cançons de gèsta espanhòus èren lèu representadi (d'aciu tanben eth sòn major realisme). Emplec de descripcions brèus, plenes de plasticitat. Utilizacion de apellatius epics entà caracterizar as personatges e dar tempsi ara memòria deth trobador. Emplec dera "e" paragogica. Es darrères formes dera cançon de gèsta espanhola se dan en sègle XIV, en tot pèrder eth realisme des gèstes ancianes, en tot inclinar-se per ua major fabulacion (invencion). D'aguesta epòca ei "Las Mocedades de Rodrigo".

En Anglatèrra, destaque era epica anglosaxona, era òbra dera quau mès destacada ei "Eth Beowulf", qu'a obtengut er estatus de epopeia nacionau, ath madeish nivèu qu'era "Ilíada", "Era Cançon des Nibelungs" en aleman, "Era Cançon de Roldán" en francés o "El cantar de Mío Cid" espanhòu. Existissen auti poèmes epicos, enter eri "Era Batalha de Finnsburh" (The Fight at Finnsburh), e "Wálder" (Waldere). Era poesia eroïca anglosaxona siguec transmetuda de generacion en generacion de formamanèra orau. Conforme eth Cristianisme s'implantaue, es narradors anauen en tot introdusir condes o figures cristianes enes antiques istòries eroïques. Non i auec ua epica posteriora ara invasion normanda. Manquèc ua personalitat que junhesse es fòrça legendes e tradicions istoriques disparières o divergenta en poèmes coesionadi (unidi) e vasti, o pr'amor que sigueren legendes que sorgiren de formamanèra massa tardiva, ja en epòca renacentista. Atau arribèc, per exemple, damb es legendes entorn de Robin Hood, que non s'unifiquèren en un long poèma vast, o damb es legendes soïsses sus Guilhèm Tell.