Edat Modèrna : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Cornelhac1 (discussion | contribucions)
mCap resum de modificació
Cap resum de modificació
Linha 3 :
|speriòdeab=[[Paleolitic]] [[Mesolitic]] [[Neolitic]]|speriòde=[[Edat del coire]] [[Edat del bronze]] [[Edat del fèrre]]|speriòdeap=[[Antiquitat]] [[Edat Mejana]] Epòca modèrna}}
 
Era '''Edat modèrna''' ei ua deras granes sosdivisions cronologiques de l'[[istòria]]; ei un tèrme utilizat pes istorians entà referir-se ath periòde dera Euròpa Occidentau e es sues colònies qu'abaste es sègles dempús era Edat mieja e abantes dera Edat contemporanèa. Tradicionaument se considère que va des dera queiguda der Empèri roman d'Autan (1453) o era Descubèrta d'America (1492) e que s'acaba en 1789 (lo començament de la [[revolucion francesa]]). Aguest periòde se caracterizèc per increment d'importància dera sciéncia, peth rapid progrès tecnologic e peth desvolopament embrionari dera politica civila e dera economia capitalista (que, mès, arribarien ara maturitat pendent era edat contemporanèa). Era transicion dera Edat mieja ara Edat modèrna non siguec brusca; es principaus fenomens associadi damb era modernitat (capitalisme, umanisme, nacions-estadi e d'auti) ja s'auien gestat des des decades anteriores, encara que de eth sègle XV ath XVI era rapidesa des cambis e era consolidacion d'aguest fenomens sigueren considerades er inici d'ua naua etapa. Auti istorians, mès, considèren qu'eth Renaishement ei era consolidacion o climax de tot çò que se viege en tot gestar dera Baisha Edat mieja. Eth procès de transformacion comencèc damb eth pas d'un economia agrària e rurau, en base a un sistèma politic feudau, a ua economia comerciau, mercantila e urbana, en base a un sistèma politic organizat en estadi-nacions. Aguesta revolucion començarie des deth sègle XII damb era consolidacion de quauques nacions-estadi e era conquista o union d'autes. Er actor sociau deth cambi serie era borgesia, era quau promoiguec era umanisme, es arts e es innovacions tecnologiques e scientifiques. Politicament ei ua epòca de clara predominança dera monarquia, damb es embrions des païsi actuaus. Destaque ath delà era expansion territoriau o colonialisme. I a un resorgiment des ciutats, gràcies ath comèrç e ara melhora des comunicacions. Era borgesia s'impause progressivament coma classa en tot dominar, donques qu'aumente eth pes des sòs per sus des tèrres. Se produsic ua creishuda demografica considerabla, estacada ara descenuda dera mortalitat pes auanci scientifics. Era sciéncia, en efècte, creish en prestigi e qualitat gràcies ara predominança dera rason, sustot en periòde nomentat Illustracion. En art, laguens d'aguesta edat s'acostumen a includir tres estils basics: ethera RenaishementRenaishença, eth Barròc e eth Neoclassicisme. Pendent era edat modèrna amendric pòga pòc eth poder dera religion. Seguissen, mès, es lutes enter Cristianisme e Islam, somades a ua division enter es cristians damb eth movement nomentat protestantisme.
 
Articles d'eveniments dera edat modèrna
* Ère dera exploracion
* Colonizacion europèa d'America
* [[Renaishença]]
* Renaishement
* Reforme en tot protestar
* Illustracion