Empèri Pèrsa : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Vivarés (discussion | contribucions)
m →‎Cronologia : clean up, replaced: debans → davant using AWB
Cornelhac6 (discussion | contribucions)
Barlan
Linha 1 :
'''Pèrsia''' (en [[grèc]] ancian ἡ Περσίς / ''hê Persis’'') es lo nom metonimic<ref>La region, que pòrta lo nom de [[Fars|Pars]], ''Pārsa-'' en [[persan]] ancian o ''Pārs'' en persan mejan, designa un territòri se trobant a l'entorn de [[Persepòlis]].</ref> eritat dels [[Grècia antica|Grècs]] de l'[[Antiquitat]] per designar lo territòri governat pels reis [[Aquemenidas]]. L'apogèu de la Pèrsia antica foguèt jos la dinastia [[Aquemenidas]] que los conquerents [[Dàrius Ièr]] e [[Xèrxes Ier]] espandiguèron lor territòri fins a venir lo mai grand territòri alara conegut .
 
Cobejada, aquela region foguèt conquerida entre autres per [[Alexandre lo Grand]] al sègle IV, pels [[Empèri Part|Parts]] dins la segonda mitat del sègle II abC, per las [[conquista musulmana|tropas musulmanas]] al sègle VII, per [[Genghis Khan]] al sègle XIII, per [[TamerlanBarlan]] a sègle XIV. Los Iranians pasmens contunhan de parlar [[persan]]. La relacion de Pèrsia al monde arabi fa pensar a aquela de [[Grècia antica|Grècia]] e regard de [[Empèri Roman|Roma]]: conquistada militarament, balhèt la [[cultura]] a son vencedor coma mejans los pensaires [[Omar Khayyam]], [[Avicena]], [[Al-Khawarizmi]], etc...
 
Al sègle III, jos la dinastia [[Empèri Sassanida|sassanida]], apareis lo mot ''Ērān'' o ''Ērānšahr'', que significa « país dels [[Arians]] », tradusit tanben per « país dels Iranians ». Al sègle VII, aprèp la casuda dels Sassanidas, lo país torna prendre a l'estrangièr le nom de « Pèrsia », qu'èra utilizat fins a 1934, quand [[Muhammad Reza Pahlavi|Reza Pahlavi]] demandèt a las representacions diplomaticas de nomenar lo país '''''[[Iran]]''''', coma los iranians totjorn nomenèron lor país.
Linha 74 :
* [[1094]] : La sècta dels Assassins de religion [[chiisme|chiita]] es fondada en Pèrsia.
* [[1251]] : Començament de la conquèsta de Pèrsia per [[Olago Khan|Olago]], felen de [[Genghis Khan]] (fin en 1265).
* [[1447]] : Esclatament de l'empèri de TamerlanBarlan (Timour Lenk), [[Índia]], Pèrsia e [[Afganistan]] ganhèt son independéncia.
* [[1502]] : [[Ismail Ier|Ismail I{{èr}}]] establiguèt la dinastia safavida en Pèrsia. Lo [[chiisme]] venguèt la religion d'Estat de Pèrsia.
* [[1571]] : Naissença d'[[Abbas Ier lo Grand|Abbas I{{èr}} lo Grand]], [[chah]] de Pèrsia (†1629).