Vila : Diferéncia entre lei versions

{{1000 fondamentals}}

 

Una '''vila''' o '''ciutat''' es una [[unitat urbana]] espandida e fòrtament poblada (per oposicion als [[vilatge]]s) onte se concentran la màger part de las activitats umanas : [[abitat]], [[comèrci]], [[industria]], [[educacion]], [[politica]], [[cultura]]. En [[França]], l'[[INSEE]] delimita la ciutat segon la continuitat de l'abitat.

*la superficia (la ciutat mesopotamiana d'[[Uruk]] s'espandís sus 400 ha),

*la populacion (la populacion de [[Xi'an]] es estimada a un milion d'abitants [[-1000|1000]] ans abans l'èra crestiana).

Las rasons de l'aparicion de las ciutats son probablament ligadas a las riquesas de las civilizacions ruralas capable de desgatjar de demais de produccion. Las culturas relativament intensivas favorizan l'especializacion de las personas dins d'autres domenis que l'agricultura, e tot particularament dins las foncions religiosas, artisanalas puèi administrativas e militaras. Los edificis religioses son erigits al còr de las ciutats.

 

Se fa tanben sovent la distincion entre ciutat e vilatge unicament per rapòrt a las activitats dominantas, sens tener en compte la populacion : la ciutat a pas una activitat essencialament [[agricultura|agricòla]], contràriament al vilatge. Amb aquesta definicion, una ciutat pòt èsser mendre qu'un grand vilatge.

 

La diferéncia entre ciutat e vilatge es pas un problèma de talha o de geografia, mas renvia a l'organizacion administrativa tradicionala, fixada vèrs l'Edat Mejana. En aquela epoca, un vilatge correspond en gròs a una senhoriá, ont lo senhor local anima personalament e dirèctament l'administracion locala; e los abitants locals son de manants (sens dreches particulars). Çaquelà, las ciutats (''borgs'') son d'organizacions pus complèxas, ont los ''borgeses'' an de dreches, sovent defenduts per de ''cartas municipalas'', de representants, de còps un ''Ostal de ciutat'' per l'administracion locala. Autrament dich, lo senhor d'una ciutat es son ''sobeiran'' mas l'administra pas, alara que per un vilatge, lo senhor es dirèctament responsable de l'administracion. De mai, lo senhor d'una ciutat es tipicament sobeiran de tota la region (ducat, comtat,...) e doncas deu tanben administrar sos rapòrts amb los senhors locals, simples ''sénhers''. La pèira de toca es sovent a l'epoca qu'una ciutat a una carta municipala, que li acòrda de ''franquisas'' (essencialament, lo privilègi d'una administracion autonòma). En practica, naturalament, las ciutats son d'aglomeracions gròssas per l'epòca amb una activitat comerciala importanta, amb de vias de comunicacion (e sovent fluvialas), mentre que lo vilatge es lo luòc de vida que tot lo monde coneis solament gràcias a sa proximitat. Aquesta distincion administrativa a pas subreviscut a las reformas del [[sègle XVIII]], ont totas las aglomeracions son estadas unifòrmament dotadas d'un ''ostal de comuna'', amb de responsabilitats unifòrmas.

 

 

Lo lindal es un indicator de la concepcion de la ciutat e pausa la question de las representacions de la ciutat segon los païses.

 

Notem encara qu'una definicion estatistica internacionala de la [[populacion urbana]] es estada determinada a l'ocasion de la Conferéncia de Praga en 1966).

 

 

Existisson de ciutats sus totes los continents e dempuèi fòrt longtemps. Al fial dels sègles las ciutats èran pas construchas del meteis biais; aquò dependiá tanben de l'endrech ont se trobavan.

En [[America del Nòrd]], las ciutats avián fòrt pauc d'abitants al començament. La densitat èra flaca, se construguèt atal un ostal per cada familha. Puèi pauc a pauc aquestas ciutats comencèron de s'industrializar en se poblant d'immòbles modèrnes.

 

[[Aglomeracion]] | [[Capitala]] | [[Megalopòli]] | [[Megapòli]] | [[Vilatge]] | [[Masatge]]

 

* {{fr}} [http://www.ma.ville.online.fr Las ciutats de França e d'otramer]

 

 

{{Ligam AdQ|pt}}

[[bg:Град]]

[[bh:शहर]]

[[bn:শহর]]

[[bo:གྲོང་ཁྱེར།]]