Yin e Yang : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Vivarés (discussion | contribucions)
Vivarés (discussion | contribucions)
m "èssers" e non pas "essères"
Linha 1 :
[[Imatge:Yin yang.svg|thumb|Lo [[taijitu|tàijí tú]] : simbòl de la dualitardualitat yīn-yáng]]
Dins la filosofia chinesa, lo '''yin''' ([[chinés]] tradicional: 陰, simplificat: 阴); e lo '''yang''' (chinés tradicional: 陽, simplificat: 阳), son doas categorias complementàrias, que se pòdon trobar dins totes los aspèctes de la vida e de l'[[univèrs]]. Aquela nocion de complementaritat es pròpria a la pensada orientala que pensa puslèu la dualitat jos forma de complementaritat.
 
Linha 19 :
Segon lo ''[[Shuowen jiezi]]'', diccionari de la [[dinastia Han]], lo sens de ''yin'' es: « escur, [coma] lo sud de l'aiga o lo nòrd de la montanha »<ref>暗也,水之南山之北也}}</ref>; aquel de ''yang'' es « fòrta brilhança » <ref>高明也</ref>.
 
Se prepausèt que los tèrmes ''yin'' e ''yang'' venián dels mots [[sanskrit]]s [[linga]] e [[yoni]]. Pasmens, apareguèron abans l'introduccion du [[bodisme]] (veïcul de la cultura indiana) en China. Se tròban en efècte al capítol 42 del ''[[Dao De Jing]]'' : « Lo [[Dao]] dona naissença a l'un, l'un al dos, lo dos al tres, lo tres alsa detzlas dètz mila causas e essèresèssers, las dètz mila causas e èssers suportansupòrtan lo yang e empachan lo yin » <ref>道生一,一生二,二生三,三生万物。万物负阴而抱阳</ref>.
 
Lo simbòl yin-yang, nomenat en China « peis yin e yang » <ref>陰陽魚</ref>, forma la pus espandida del ''[[Taijitu|tàijítú]]'' dels [[Taoïsme|taoïstas]] e dels [[neoconfucianisme|neoconfucianistas]], representa lo [[Dao|Tao]] resultant de la dinamica d'aqueles dos principis, l'unitat al delà del [[dualisme]].
Linha 25 :
== Caracterizacion ==
 
Los punts de colors opausats, nomenat ''biaoli'' dins la medecina chinesa, remembran qu'ambedosambedós concèptes son ligats, que se succèdonsuccedisson l'un l'autre e qu'un existís mercé a l'autre.
 
A partir de l'apròcha analitica, que consistís a considerar separadament lo [[Yin]], puèi lo [[Yang]], lo ''biaoli'' sufisíssufís a caracterizar la pensada confucianista, e son avantatge especific - l'[[amistiat]] – ala respècte del [[dualisme]] çò a que tròp sovent es redusit dins la cultura occidentala, e sas apròchas crestiana o cartesiana – autre [[dualisme]], font de [[dobledobla constrencha]].
 
Lo biaoli significa tanben que dins tot çò qu'es blanc i a de negre, e lo contrari; qu'existís pas de negre total o de blanc immaculat; e qu'atal, degun se pòt considerar coma entierament marrit o bon.
 
L'[[amistiatamistat]] (entre de punts de vistas o entre de mejans fisics) es lo principi que permet a d'entitats (moralas o fisicas) opausadas de comunicar entre elas.
 
Simbòls presents dins la taula unicode:
Linha 43 :
Se poiriá descriure en tèrmes de yin e yang, tot çò que se tròba:
* en relacion d'oposicion, tot en sabent que, coma o mòstra lo ''[[taijitu]]'', cadun pòrta en el lo gèrme de l'autre;
* en relacion d'interdependéncia, l'un se concep pas sens l'autre; l'excès o la manca d'un dels dos provòca de consequéncias sus l'autre e un desequlibredesequilibri del tot;
* en relacion d'engendrament e de mutacion de l'un en l'autre, per exemple quand lo jorn fa plaça a la nuèch;
 
Linha 51 :
== Qualques correspondéncias yin-yang ==
 
S'agís pas de correspondéncias absoludas, perque son atribuidas sonque a l'interior d'una amistiatamistat d'opausats.
 
De fach, se pòt pas vertadièrament dire qu'una causa es Yin, qu'una autra es Yang. Seriá pus exacte de dire qu'una causa es mai Yin a respècte de l'autra qu'es mai Yang. Per exemple, lo movement de la pujada es Yang a respècte del movement de la davalada, qu'es Yin. Dins tota causa i a de Yin e de Yang, coma o illustra lo famós simbòl del Tai Ji, perque es l'interaccion de las doas fòrças que provòca lo movement, lo [[Qi (espiritualitat)|Qi]], l'energia.