Istòria de Joan-l’an-pres : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Vivarés (discussion | contribucions)
Vivarés (discussion | contribucions)
m correccions divèrsas
Linha 3 :
'''L'Istòria de Joan-l’an-pres''' (''Histoira dé Jean l'an prés'', dins la grafia originala) es un roman [[occitan]] de l'escrivan [[lengadòc|lengadocian]] [[Joan Baptista Fabre]]. Foguèt redigit una primièra vegada en [[1756]] puòi en [[1765]] l'autor lo tornèt adobar. Es una mena de roman picaresc e filosofic qui conta la vida e las aventuras de son protagonista [[eponim]].
 
Es una de las òbras majoras de la literatura occitana e una de las mas estudiadas. Foguèt en particular analizada e editada peu critic e erudit occitan [[Felip Gardy]]. [[Emmanuel Le Roy Ladurie]] ne'n faguèt ununa lònglònga analisi sociologicsociologica acompanhatacompanhada d'una transcricion de Gardy e totaquòfoguèttot aquò foguèt puei virat a l'anglés.
 
D'un ponch de vista iconografic, l'òbra foguèt illustrada al [[sègle XIX]] pel dessenhaire lengadocian [[Edoard Antòni Marsal]] e al sègle XX se faguèt una adaptacion en [[benda dessenhada]].
Linha 11 :
Lo roman es obèrt per un narrator omniscient parla[[occitan]] dau biais seguent :
 
"''Un senhor de la [[Vaunatge]], en se retirant un jorn a son castèl, ausiguèt a dos- cents passes davant el, un òme que s'escanava en cantant, e en repetant a tot moment, ''"la bòna aventura, ò gué ! la bòna aventura"''. [...]
 
''_ ''L'ami'', i diguèt en l'acostant, ''le refrain que vous chantez ne cadre guère avec l'équipage où je vous vois. Me ferez-vous le plaisir de me dire le mot de l'énigme ?''"
 
A partir d'aquèlaquel moment, es la votz de Joan, raportada per la votz narrativa, qui seguís la narracion en estil dirècte, mentre que los dos personatges, lo baron sus son caval e Joan a pè, seguisson lor camin. Lo discors de Joan es clafit d'umor e d'ironia :
 
"''Vos dirai, monsur, que soi nascut a Solòrgues, non pas d'una grand, grand familha, se volètz, mas pro passabla per l'endrech.''
Linha 24 :
Fin finala Margòt e Truqueta se maridan :
 
"''Mès, Monsur, jamai, s'es vist, ni se veirà dins Solòrgues, una nòça despensièra coma seguèt aquela. [...] Jujatz, Monsur, se los qu'èran convidats deguèron patir : dison que partiguèt a taula doas grandas olas de farinetas, doas bèlas merluças cuòchas sus lo grilh, una plena gauda de granolhas, un cat de mar que pesava nòu liura, mièja-dotzena d'agaças ; un bon parelh de corpatasses, que viravan a la bròcha ambe un rainard que lo caçaire de la boissièra i aviá pas mens vendut de dotze sòus sens la pèl ; es verai qu'èra una bèla pèça e un fin morcèl.''"
 
Tan car foguèt que Truqueta deu vendre las pelhas de sa femna per poder crompar de qué manjar. Quand aquela se'n maina, una violenta disputa comença onte (dins la redaccion de [[1765]]) Margòt crida lo son racisme antigavach :
 
"''_Tas nipas ? li respondèt el [...] tot aquò ''si trobará''''<br>
''Ma maire estonada de sa mina, e de l'entendre parlar gavach contra sa costuma:''<br>
''_De que dises tu, ''si trobarátrobarà'' ? li repliquèt, cossí me parlas aquí ? ''Si trobarátrobarà'' ben donc...''<br>
''_O ! que ''si fará'', se Dieu plait, ajustèt mon paire.''<br>
''_''Si fará'' ! ''si trobará'' ! li cridèt ela, en lo contrafasent, maudit gavòt, carravirat que tu siás ! Sabes ben que tot se trobarà se m'o rendes...''"<br>
Linha 39 :
''_ Vèni baug ! Pardí, vau ben la penada se tant escaufar per de mòrts de fam [...]''<br>
''Ma grand, qu'ausiguèt aquel compliment, ven sus la pòrta, dins l'acotratge que sabètz, e se met a dire fierament a la mandra qu'aviá parlat ambe tant d'insoléncia :''<br>
''_Aprenetz_Aprenètz, conilha, que de mòrts de fam coma nautres son de milòrds per de pesolhoses de vòtra espèça [...]''<br>
 
E las doas d'escambiar politessas e reverenças ironicas e grotescas que fan rire lo monde e acaba la disputa generala.
Linha 52 :
Pichon Joan es educat per sa grand ambe de principis que li son pròpris (enter autes, d'evitar la cortesia e l'umilitat per se poder impausar). Ela vòl que Joan anga a l'escòla mes el se causís una autra dralha en s'entrainant a lançar de pèiras ambe precision, o a lançar de barròts dins las cambas de las lèbres. Coma i a pas pro de lèbres per s'entrainar, ensaja sus son ase que cad de dolor e que demòra al sòl una estona. Quand se maina de çò qu'a fach, Joan ensaja de lo consolar e la bèstia se venja en i botant los sabòts sul ventre e sus la gauta.
 
Dins lo contèxte d'aquèlaquel aprentissatge, Joan explica al baron que :
 
"''Un talent que nautres paisans neglijam pas gaire, e que, se non fai onor, ten profit, es de conóisser onte son los muscats d'un tel, las figas d'una tela, las pechas, las auberjas de l'un e de l'autre, e de saupre surtot las oras onte poètz anar faire la tartalassa per los mases.''"
 
Per plan faire, Joan se provesís d'un siblet de garda vinha per se poder faire passar un d'eles e veire se i reponon o pas quand sibla. Mas un còp qu'es a raubar persecs dins l'òrt de Monsur Sestièr es près e estacat per un garda vinha qui se'n va cercar son mèstre en tot laissar Joan jos l'agach de son pichon filh. AquèlAquel aima fòrça lo siblet. Joan ne profita per i perpausar de i donar s'acceptar de se daissar estacar a sa plaça. O fan antau e alara Joan i daissar siblar e sibla el meteis çò qui fa arriba encara mai lèu Monsur Sestièr e lo garda vinha. Arribat lo premièr e prenent lo mainatge per lo panaire, Monsur Sestièr se botar a lo corregir. En vesent aquò, son paire ataca Sestièr e es lèu ajudat per un autre garda vinha. Assoman lor mèstre e fuejon e Joan passa de raubaire a temoenh e obtien quitament le plaça de garda vinha, e sons beneficis.
 
=== Monsur Sestièr e Garolha ===