Lombardia : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Vivarés (discussion | contribucions)
Vivarés (discussion | contribucions)
m →‎Istòria : Cena
Linha 53 :
Lo sègle XI senhalèt un creis significatiu dins l'economia de la region, gràcias a d'escambis comercials plan rodats e mai que tot, a las condicions agruculturalas. D'un biais parièr a d'autras parts d'Itàlia, aquò menèt a una melhor reconeissença pròpria de las ciutats, que la riquesa sempre mai granda las fasiá capablas de desfisar lo poder feudal suprèm tradicional, que lo representavan los emperaires germanics e sos legats locals. Aquela evolucion coneguèt son apogèa als sègles XII e XIII, del temps que diferentas Ligas lombardas compausadas de vilas lombardas aliadas, menadas en general per Milan, capitèron de desfar l'emperaire d'Hohenstaufen, Frederic Ièr dich Barbarossa, a Lenhan, emai son rèirefilh Frederic II a Parma. Aquò empachèt pas ça que la d'autres centres lombards d'importància, coma Cremona (qu'alara rivalizava amb Milan per la talha e l'opuléncia) per exemple, de sosténer lo poder imperial s'aquò li podiá balhar un avantatge immediat. Profechant l'agricultura creissenta, la zòna a l'entorn de Pò, amassa amb Venècia e Toscana, contunhèron d'espandir son industria e son comèrci fins a venir lo palmon economic d'Euròpa tota. La classa patronala de las comunas estendiguèt sos escambis e sas activitats bancàrias fins al pus nòrd del continent: "lombard" designava tot mercand o banquièr del nòrd d'Itàlia (veire per exemple la Lombard Street de Londres). Lo nom de ''Lombardia'' meteis acabèt per englobar tot lo nòrd d'Itàlia fins al sègle XV e mai pus tard dins cèrtes cases.
 
A partir del sègle XIV, l'inestabilitat causada per de conflictes intèrnes emai extèrnes de contunha, se terminèt per la creacion de senhoriás nòblas, que las pus consequentas èran l'Ostal dels Viscontis (que s'anava far lo dels Sforzas) a Milan e lo dels Gonzagas a Màntoa. Al quinzen sègle, lo ducat de Milan èra una fòrça màger en matèria politica, economica e militara sus la scèna europèaa. Milan e Màntoa venguèron dos centres de la Renaissença que sa cultura, amb d'òmes coma [[Leonardo da Vinci]] e [[Andrea Mantegna]] e d'òbras d'art coma per exemple ''La Darrièra cènaCena'' del da Vinci, n'èra plan considerada. Aquela riquesa pr'aquò atraguèt las armadas de poténcias nacionalas coma França emai Àustria que d'aquel temps èran mai organizadas, e que batalhèron un brave pauc de còps per Lombardia de la fin del sègle XV a l'intrar del XVIn. Aprèp la batalha decisiva de Pavia, lo ducat de Milan se faguèt lo ben d'Àustria, qu'a son torn lo donèt als Habsborgs austriacs d'Espanha: los mèstres novèls faguèron pas grand causa per melhorar l'economia lombarda emai al contrari impausèron una seguida creissenta de taussas que n'avián plan de besonh per finançar las guèrras europèas sempiternalas. La part orientala de la Lombardia modèrna, amb vilas coma Bergam e [[Breissa]], pertanhiá a la Republica de Venècia, qu'avá començat d'estendre son influéncia de per la zòna a partir del sègle XIV.
 
Las pestiléncias (coma aquela de 1648, descricha per [[Alessandro Manzoni]] dins son roman ''Los Esposes promeses'') e las condicions economicas qu'en general se degradavan dins l'Itàlia dels sègles XVII e XVIII, entravèron lo desvolopament de Lombardia. En 1706, l'Empèri Austriac tornèt prene lo poder e metèt en plaça qualques mesuras economicas e socialas qu'aguèron per efièch un cèrt mièlhs. Mas son règne s'acabèt a la fin del sègle XVIII quand las armadas francesas de [[Napoleon]] envasiguèron Lombardia e ne faguèron una província mièja independenta de l'Empèri de França.