Epicurisme : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Luckas-bot (discussion | contribucions)
m r2.7.1) (Robòt Apondre: ca:Epicureisme
Vivarés (discussion | contribucions)
m correccions divèrsas
Linha 3 :
Se nomenan epicurians tant los seguidors d'Epicur de son viu, coma los contunhadors de l'escòla fins que aquela s'arrèste, e tanben per qualques punt d'escrivans de la posteritat fins a l'epòca modèrna (l'exemple mai remarcable benlèu es [[Karl Marx|Marx]]).
 
L'epicurisme, originalament, (pasmens qu'Epicur foguèt totjorn fòça refractari a revelar las fonts que basava sa doctrina, fins a que el meteis se disiá "autodidacte"), se basa sus fòrça filosofias anterioras (levat benlèu la platoniciana, que combatèt fermament). Atal, l'epicurisme recuèlh subretot l'[[atomisme]] de [[Democrit]] e la teoria del plaser d'[[Aristip de Cirene|Aristip]], tot en respondent a las criticas de [[Platon]] e [[Aristòtel]] dels dos sistèmas. (Tanben mòstra resons de la doctrina sceptica, d'[[AnaxagoresAnaxagòras]], dels filosofsfilosòfs [[cinisme|cinics]] e de l'estoïcisme. En general, Epicur faguèt un emsemensem d'idèas sistematicas e coerentas, mas non originalas).
 
L'epicurisme segon d'Epicur es pauc original; totes los membres de l'escòla epicuriana, de vida d'Epicur coma aprèp la fin del "Jardin" (escais de l'escòla epicuriana), pasmens exprimavanexprimissián sens equivòca fòrça l'admiracion per la vida e doctrina del fondator de l'escòla, mas que seguèron gaireben o fòrça fidelament sa pensada.
 
Los discípols mai importants del vièlh savi del plaser son [[DiogènasDiogènes d'Enoanda]] (un epicurian ric que, estonament, daissèt inscritas, sus un paret d'un mercat de la ciutat d'Enoanda, inscripcions de granda talha amb de doctrinas epicurianas), Filodem (un erudit respectable que daissèt una bibliotèca de tèxtes epicurians, parcialament conservada), [[DiogènasDiogènes Laerci]] e [[LucreciLucrèci]] (sens comptar d'autres centanas de discíples simples e comuns, segurament, perque la doctrina d'Epicur foguèt coneguda per tota [[Grècia Antica|Grècia]] e Itàlia, e fins a Asia e [[Egipte]], mas essent totjorn dins l'ombra de [[estoïcisme]] alara predominant ).
 
[[LucreciLucrèci]], l'epicuriepicurian roman maipus important, que viviá pendent loal [[sègle I AbC]], escriguèt una òbra, "Sus la natura" ("De rerum natura"), en sèt libres, que representa sens dobte lo tèxte mai important de l'epicurisme en mai d'Epicur. Los tèmes basics tractats per LucreciLucrèci son la constitucion atomica de l'universunivèrs, una teoria sus la sensacion empirica, la passion amorosa, un elògi de la persona e de l'òbra d'Epicur, los fenomèns de l'astronomia epicuriana, e d'autres. Pasmens, al contrari de la cresença populara, LucreciLucrèci cipiètcopièt pas textualament Epicur, sinó mas se diferencia sus qualques punts, per exemple sus la doctrina del bonaür, perque LucreciLucrèci elaboraelabòra una teoria pessimista e dramatica de la vida ({{cita|la passion amorosa, mai que fa mai paur que la voluntatvolontat, totjorn pana a l'òme son bonaür}}), Plen contra la serenitat inalterableinalterabla de l'arma que predica Epicur (que, per exemple, recomanda: {{cita|practicapractiques pas de sèxe pendent la digestion, per que li fagas pas de mal}}).
 
[[DiogènasDiogènes Laerci]] foguèt un biògraf,biograf que viviá al darrièr seglesègle de l'epicurisme ([[sègle III]]). Fòrça comentators lo considèran epicurian (mas qualquequalques uns, lo descrivon coma neoplatonician, doctrina alara recenta). D. Laerci, dins son òbra ''Vida e opinions dels filosòfs illustres'', dedica ello libre 10 e darrièr a de tèxtes epicurians. A aquel escritorescrivan li devèm, subretot la conservacion de la ''Carta a Menecèu'' e las Maximas Capitalas (ambedosambedós de resumits fachs per D. Laerci sus de tèxtostèxtes epicurians, auèiuèi perduts).
 
Al [[sègle IV]] (segon lo testimòni de [[Agustin d'Ipòna|Sant Agustin]]) avián desaparegudasdesaparegut totalament las escòlas epicurianas e losslos escrits d'Epicur demorèron espandits pel monde antic.
 
Mejans los autors de l'umanisme (coma [[Cosimo Raimondi]]) e aqueles de la [[Renaissença]] (comcoma [[PierrePèire Gassendi]]) l'epicurisme tornèt èsser conegut per tota Euròpa. [[Baruch Spinoza]] e [[John Locke]], per exemple, reconeguèron la l'importància (del punt de vista istoric coma dins una influéncia dins los pròpris escrits) d'Epicur e LucreciLucrèci. Fins finala trobanse tròban de resonsressons de l'epicurisme dins d'autors maipus contemporanèus coma [[Friedrich Nietzsche|Nietzsche]], [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Friedrich Hegel]], [[Karl Marx]] e [[Auguste Comte]].
 
== Bibliografia ==