|
Dins lo camp de la biologia, se considèra lo plaser coma un guida natural cap a la santat fisiologica e un cambi evolutiu benefactor. [[Herbert Spencer]], amb son ''Data of Ethics'', formulèt definitivament los principis de libertat sus una basa biologicoeconomica, i apondent la teoria quantitativa de la libertat: la mai granda libertat per l'individu es compatible amb l'egala libertat pels autres.
== Utilitarisme de l'acte contra utilitarisme de las normesnòrmas ==
D'autres formas d'utilitarisme foguèron prepausadaprepausadas. La tradicionala es aquela de l'utilitarisme de l'acte, qu'afirma que lo melhor acte es aquel que portapòrta la mai granda utilitat. UnaUn autraautre formabiais de lo veire es aquelalo de l'utilitarisme de las normasnòrmas, que considèra coma melhor l'acte d'aquel qu'emergís una normanòrma que portapòrta la mai granda utilitat.
Per comprendre los melhors concèptes, se poiriá considerar los scenaris seguents: un cirurgian a sièis pacients: un a besonh d'un fetge, un autre d'un pancreas, lo tresen d'una vesicula biliara e dos an besonh d'un ren. Fin finala, un sieisen ven d'èsser operat d'apendicitisapendiciti. Deu lo mètge matartuar lo sieisen pacient e transplantar sos organs als autres? O al contrari deu daissar morir los autres cinc? Una concepcion classica de l'utilitarisme de l'acte nos forçariá a nos destriar per la primièra opcion.
Un utilitarista de las normesnòrmas fixariá la norma abans l'acte d'esperel (matartuar lo sieisen pacient). Dins aquel cas la normanòrma seriá: {{cita|se un cirurgian pòt matartuar una persona relativament sana per transplantar sos organs levat qu'una persona que n'a besonh vitalament, se lo deurádeurà far}}. Evidentament, institucionalizar aquela normanòrma dins la societat provocaráprovocariá mai de consequéncias negativas que positivas: las personas relativament sanas evitarián d'anar a l'espital, lalas aperacionoperacion vendrián riscadas, eca. Doncas, un utilitarista de las normesnòrmas diriá que se deu crear una norma opausada a aquela, que garentisca que esse pòscan pas far damatges als organs de las personas sanas per los donar a d'autres. Alara, se lo cirurgian matariá lo sieisen pacient, seriá pas juste.
Fòrça utilitaristas argumentarián que l'utilitarisme pasmens cabe los actes, mas tanben d'exigéncias e disposicions, de prèmis e de castigs, de règlesrèglas e d'institucions. Un còp aquò reconegut, l'utilitarisme ven una teoria [[morala]] maipus complexacomplèxa e rica, que s'armoniza mai amb nòstras institucions moralas.
== Utilitarisme preferencial, utilitarisme de Pareto ==
| 