Vasco da Gama : Diferéncia entre lei versions

{{1000 fondamentals}}

 

'''Vasco da Gama''' o '''Vasco de Gama''' ([[Sines]], [[1460]] o [[1469]] — [[Cochin]], [[Índia]], lo 24 de decembre de 1524) foguèt un navigador e explorator [[Portugal|portugués]]. Dins l'Èra de las [[Grandas Descobèrtas]], foguèt comandant de las primièras naus a navigar dirèctament d'[[Euròpa]] fins a [[Índia]], dins lo pus long viatge oceanic fins a ara realizat, superior a un torn complet del monde per l'[[Eqüator terrèstre|eqüator]].<ref>Diffie, Bailey W. and George D. Winius, "Foundations of the Portuguese Empire, 1415–1580", p.176</ref> A la fin de sa vida foguèt, per un cort periòde, governador de l'Índia Portuguesa amb lo títol de vicerei.

 

=== Precedents ===

Dempuèi lo començament del sègle XV, jos l'impulsion de l'[[Infante D. Henrique]], los portugueses aprigondiguèron la coneissença del litoral african. Dempuèi los ans 1460, l'objectiu èra de capitar a contornar l'extremitat sud del continent african per accedir atal a las riquesas d'Índia – pebre, argent e d'autras especialitats – en establissent una rota maritima de fisança. La Republica de [[Venècia]] dominèt una granda partida de las rotas comercialas entre Euròpa e Asia, e dempuèi 1453 la casuda de Constantinòple limitèt lo comèrci e argumentèt los còstes. Portugal pretendiá d'utilizar la rota iniciada per [[Bartolomeu Dias]] per bresar lo monopòli del comèrci mediterranèu.

 

 

=== Lo viatge ===

Manuel I de Portugal confisèt a Vasco da Gama la carga de capitani principal de la flòta que, lo dissabte [[8 de julhet]] de [[1497]], sarpèt de [[Belém (Lisbona)|Belém]] a la descobèrta del camin maritim per Índia.

 

L'expedicion partiguèt de Lisbona, acompanhada per [[Bartolomeu Dias]] que seguissiá dins una caravèla cap a Mina, seguent la rota ja experimentada pels precedents exploradors lo long de la còsta africana, passant per [[Tenerife]] e l'archipèla del [[Cap Verd]]. Après qu'aguèron atenh la còsta de l'actuala [[Sierra Leone]], Vasco da Gama se separèt cap al sud en nauta mar, passant linha de l'[[Eqüator terrèstre|eqüator]], contra los vents venent de l'oèst de l'[[Atlantic]] Sud, que Bartolomeu Dias ja identifiquèt en [[1487]]. Aquesta manòbra de "[[volta do mar]]" (Torn de mar) capitèt e, lo 4 de novembre de 1497, l'expedicion atenguèt lo litoral african. Aprèp mai de tres meses, las naus naviguèron mai de 6000 quilomètres en nauta mar, lo viatge pus long jamai realizat en nauta mar.<ref>Fernandez-Armesto, Pathfinders: A Global History of Exploration, 2006, W.W. Norton & Company ISBN 0-393-06259-7 p. 177–178}}</ref>

 

Lo 16 de decembre, la flòta ja despassèt lo {{cita|rio do Infante}} ("Great Fish River", dins l'actuala [[Sud-Africa]]) e naviguèt dins d'aigas fins alara desconegudas dels europèus. Lo jorn de Nadal, Gama e son equipatge bategèron la còsta ont naviguèron del nom de ''Natal'' (Nadal) (actuala província [[KwaZulu-Natal]] de [[Sud-Africa]]).

 

Lo pilòt que lo sultan de l'[[illa de Moçambic]] ofriguèt per los menar cap a [[Índia]] foguèt secretament encargat de liurar las naus portuguesas als [[Islam|moros]] en [[Mombasa]]. L'azard faguèt descobrir la tenda e Vasco da Gama poguèt continuar.

 

Sus las còstas de l'actual [[Kenya]] l'expedicion pilhèt naus mercants arabis desarmadas. Los portugueses foguèron los primièrs europèus a visitar lo pòrt de [[Mombasa]], mas foguèron recebuts amb ostilitat e lèu partiguèron.

 

 

=== Arribada a Calcuta ===

Lo 20 de mai de 1498, la flòta atenhèt [[Kappakadavu]], prèp de [[Calcuta]], dins l'actual estat indian de [[Kerala]],<ref>[http://www.dw-world.de/dw/article/0,,319550,00.html Calendário Histórico - [[Deustche Welle]]]</ref> atal foguèt establida la Rota del Cap e abert lo camin maritim dels Europèus cap a Índia.

 

Aqueriguèt una reputacion de redobtable "solucionador" dels problèmas en Índia, Vasco da Gama foguèt enviat un autre còp al soscontinent indian en 1524. L'objectiu èra de remplaçar lo vicerei [[Duarte de Meneses]], que son govèrn se revelèt desastrós, mas Vasco da Gama atacat per la [[malària]] pauc dempuèi son arribada a [[Goa]]. Coma governador e segond vicerei actèt amb rigiditat, mas defuntèt dins la vila de Cochin, la velha de Nadal en [[1524]].

 

 

Foguèt enterrat dins la glèisa de São Francisco (Cochin). En 1539 sos rèstas mortals foguèron transportats en Portugal, dins la glèisa d'un convent carmelita, conegut uèi coma ''Quinta do Carmo'' (proprietat privada), prèp da la vila de [[Vidigueira]] ([[Alentejo]]), per que foguèt conte de Vidigueira ''de juro'' e ereditària a partir de 1519.

En [[1880]], se faguèt la translacion al [[Monastèri dels Jeronims]], que foguèt construit logo* après son viatge, amb los primièrs beneficis del comèrci de las espècias, al costat del monument de [[Luís Vaz de Camões]].

 

 

== Nòtas e referéncias ==

[[ms:Vasco da Gama]]

[[mwl:Vasco da Gama]]

[[nah:Vasco da Gama]]

[[ne:भास्को दा गामा]]