|
'''Moammar al-Gaddafi'''<ref>Egalament retranscrit '''Kadafi''', '''Kaddafi''', '''al-Kadhafi''', '''Algathafi''', '''al-Gaddafi''', '''Al Qadafi''', '''Qadhafi''', '''Gaddafi''', '''Gueddafi''', '''Ghatafi''', '''Gheddafi''', ou '''El-Gueddafi'''.</ref> (en aràbicarabi معمر القذافي, Muʿammar Al-Qadhāfy<ref>Transliteracion ALA-LC 1997</ref>), nacitnascut lo [[19 de junh]] [[1942]] en [[Qasr Abo Hadi]] e mortmòrt lo [[20 d'octòbre]] [[2011]] en [[Sirte]], communamentcomunament appelatapelat '''Colonel Gaddafi''' o '''Fraire Guida''', eraèra un militari e politican [[Libia|libian]].
== Biografìa ==
Moammar al-Gaddafi es lo plupus jòvenjove enfant d'una familha de [[bedoìnas]] del clan de Ghous, un clan de la tribu de Kadhafa. En 1962 ha estudiatestudièt lo dreitdret e l'històriaistòria a l'universitat de Libia, mas l'abortala daissèt porper far una educacion militarimilitara ena [[Benghazi]] ansìe atanben al la [[Reialme Unit]] porper finishertal d'acabar son entrenamententreinament oficial.
Lo 1er de setèmbresetembre de [[1969]], Gaddafi fatfaguèt un cop d'estat contre lo rei [[Idris Sanossi]], quiquu'èra esalara en a [[Turquia]] porper un tractament medical. aquest temp. Son nevotnebot prìncipprince Hassan Reda esfoguèt enviat en preson. Entre 1969 e [[2011]] Gaddafi esfoguèt lo cap de l'estat Libia. Pendant aquestD'aquel temptemps escriuescriguèt ''Lo libre Verd'', enque quei explica sossas idéas politicas. Son regla contèn dels elements [[Socialisme|socialistas]] e panarabismes, un moviment [[nacionalisme|nacionalista]] aràbic. Mentre son regna, Gaddafi supporta diversas organizacions terroristas, com la [[RAF]], l'[[IRA]] o l'[[ETA]]. Acausa Libia plu en plu es isolada dimplomàtica dins lo mond. En 1986 forças de l'intelligènça libiana encenden una bomba dins la discotèca ''La Belle'' a [[Berlin]], dos soldats americans e una fèmna aleman moren. En 1988 pel un atac terrorista a un avion american (Pan-Am Flight 103) sur Lockerbie en [[escòcia]] 270 personas son assassinat. Après aquest attentat, los [[Estats Units]] bombarden Tripoli e Benghazi.
Mentre los anhs [[1990]] e [[2000]] Gaddafi fisha las afaras diplomacias amb los paìses occidentals. En 2002 Gaddafi forma la [[Union Africana]], seivant a la [[Organizacion De L'Unitat Africana]]. En 2008 Libia e la [[Soiça]] han un disput politic perqué lo filh [[Hannibal al-Gaddafi]] es arrestat acausa maltractança de sos servants dins un hostel en [[Genèva]]. En responsa, Gaddafi mantèn dos commerçants soices tant hostatges.
|
