Empèri Pèrsa : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Vivarés (discussion | contribucions)
m →‎Cronologia : tipografia
Vivarés (discussion | contribucions)
m →‎Cronologia : correccions divèrsas
Linha 10 :
* [[-612]] : los [[Mèdes]] s'emparèron de [[Niniva]], provocant la casuda d'[[Assiria]].
* [[-552]] : Pèrsia venguèt un reialme independent jol rei [[Cirus II]].
[[Imatge:Empire_Perse.jpg|thumb|500px|left|... ''[[L'Empèri Pèrsa dins lo temps]]''...]]
* [[-550]] : [[Cirus II]] destituiguèt l'[[Empèri Mède]] e fondèt l'Empèri Pèrsa, que s'espandirà dins tot l'[[Orient Mejan]], de la [[mar Egèa]] fins a [[Índia]], d'[[Egipte]] fins a [[Afganistan]]. Naissença de [[Dàrius Ièr|Dàrius I{{èr}}]], rei de Pèrsia. † 486 abC.
* [[-522]] : Aprèp la mòrt de [[Cambís II|Cambís]], lo mague [[Smerdis]] usurpèt lo poder ne se fasent passar per Bardiya, fraire d'un mòrt; foguèt assassinat per de generals capitanejats per Dàrius. Començament del reialme de [[Dàrius Ier]], rei de Pèrsia. (fins en 486 abC.)
* [[-518]] : La [[Via reiala]] de 2 6832683 km foguèt bastida per tot l'Empèri Pèrsa.
* [[-490]] : Los Pèrsas del rei Dàrius foguèron vencits per una coalicion de Grècs a Maraton; es l'episòdi pus marcant de la primièra [[Guèrra Medica]].
* [[-486]] : Mòrt de [[Dàrius Ier|Dàrius I{{èr}}]], rei de Pèrsia. Començament del reialme de [[Xèrxes Ier|Xèrxes]], rei de Pèrsia. (fins en 465 abC.)
Linha 58 :
* [[529]] : La darrièra escòla de filosofia en Euròpa, a [[Atenas]], s'acaba e los darrièrs mèstres de filosofia emigrèron en Pèrsia.
* [[531]] : Lo movement collectivista de Mazdak es vencit en Pèrsia. Començament del reialme de [[Kosro Ier]], rei de Pèrsia. (fin en 579)
* [[532]] : L'[[Empèri Bizantin]] donèt a Pèrsia 3 5483548 kg d'aur per fortificar lo [[Caucàs]].
* [[561]] : L'[[emperaire bizantin]] [[Justinian]] signèt un novèl tractat avec [[Khosro Ier|Khosro I{{èr}}]], lo rei dels Pèrsas tornèt establir la frontièra entre Pèrsia e l'Empèri Roman d'Orient. L'emperaire bizantin Justinian acceptèt de pagar un tribut annal a Pèrsia. Pèrsia garantís a Bizanci 50 ans de patz.
* [[589]] : Lo rei de Pèrsia [[Khosro Ier]] es depausat per una revòlta militara e fugiguèt a [[Constantinòble]] per demandar d'ajuda.
Linha 77 :
* [[1502]] : [[Ismail Ier|Ismail I{{èr}}]] establiguèt la dinastia safavida en Pèrsia. Lo [[chiisme]] venguèt la religion d'Estat de Pèrsia.
* [[1571]] : Naissença d'[[Abbas Ier lo Grand|Abbas I{{èr}} lo Grand]], [[chah]] de Pèrsia (†1629).
* [[1585]] : ComeçamentComençament del reialme d'Abbas I{{èr}} (fins en 1622).
* [[1590]] : Abbas I{{èr}} signèt la patz amb los Turcs.
* [[1598]] : Abbas I{{èr}} de Pèrsia vencèt los [[Ozbecs]] a [[Eerat]]. Faguèt d'[[Ispahan]] sa capitala.
Linha 89 :
* [[1794]] : [[Agha Mohammad shah|Agha Mohammad Khan]] fondèt la dinastia Qajar (Kajar) que regnèt sus Pèrsia fins a 1925.
* [[1811]] : Guèrra entre Pèrsia e [[Russia]] que remportèron de victòria dins lo Caucàs.
* [[1826]] : Començament de la [[Guèrra Russopersana de 1826-1828]], Russia prenguèt de provinciasprovíncias armenianas. fins en 1828
* [[1901]] : Una companhiá britanica recebèt una concession de foratge [[petròli|petrolièr]] per 60 ans en Pèrsia.
* [[1934]] : Lo nom d'[[Iran]] es utilizat oficialament dins las correspondéncias estrangièras.