Benjamin de Tudèla
Benjamin de Tudèla (ebrieu: בִּנְיָמִין מִטּוּדֶלָה, prononciat [binjaˈmin mituˈdela]; arab: بنيامين التطيلي Binyamin al-Tutayli; Tudèla, Reialme de Navarra, 1130 – Castelha, 1173) foguèt un viatjaire navarrés jusieu, sovent anomenat rabin pels cronistes pas jusieus, e famós per las crònicas dels sieus viatges. Coneisseire de divèrsas lengas—entre los, l'ebrieu, aramèu, grèc, latin e arab—e avid d'aventuras, entreprenguèt un viatge de mai o mens catòrze ans (benlèu tanben per far lo comèrci de las pèiras preciosas, malgrat qu'aquel fach siá pas confirmat) e amassèt sas impressions dins un libre entitolat Sefer Maasaot.
Sos viatges revèlan l'interdependéncia e la diversitat simultanèas de las comunautats josievas pendent aquel periòde.