Wernher von Braun

Wernher von Braun (23 de març de 1912, Wirsitz - 16 de junh de 1977, Alexandria) es un engenhaire alemand dau sègle XX. Es famós per son ròtle dins lo desvolopament dei missils balistics V2 e dins lo programa espaciau estatsunidenc. Pasmens, es tanben una personalitat controvertida en causa de son engatjament dins la SS durant la Segonda Guèrra Mondiala.

Biografia modificar

Jovença e formacion modificar

Nasquèt en Posnània dins una region annexada après la Premiera Guèrra Mondiala (1914-1918) per Polonha. D'origina aristocratica, sa familha fasiá partida de l'elèit alemand e son paire, Magnus Freiherr von Braun (1878-1972), èra un aut foncionari de la Republica de Weimar. A 13 ans, Wernher von Braun legiguèt un libre sus lei fusadas e s'interessèt fòrça au subjècte. Aquò lo menèt a fabricar de fusadas experimentalas dins leis ans 1930 e a orientar seis estudis vèrs leis instituts tecnologics de Zurich e de Berlin. Foguèt diplomat engenhaire en 1932 e jonhèt l'armada alemanda coma cercaire dau camp d'artilhariá de Kummersdorf. Dos ans pus tard, venguèt doctor après la redaccion d'una tèsi sus la propulsion dei fusadas.

Lo periòde nazi modificar

Wernher von Braun (en civiu) amb leis oficiers dau projècte de desvolopament dau missil V2 en 1941.

Wernher von Braun jonhèt lo partit nazi en 1937. La meteissa annada, foguèt nomat director tecnic dau centre d'assais de fusadas de Peenemünde. En 1940, venguèt oficier de la SS^[1]. Dirigiguèt alora lei trabalhs de concepcion dau missil V2. Intrada en servici en 1944, aquela arma es lo premier missil balistic de l'istòria. Son objectiu èra de permetre ais Alemands de perseguir seis atacas aerianas còntra lei vilas aliadas, especialament Londres e Anvèrs.

Aperaquí 4 000 missils foguèron fabricats dins de condicions fòrça duras, principalament a l'usina de Dora onte 26 500 presoniers moriguèron durant la guèrra (sus una populacion de 60 000). Après la guèrra, von Braun declarèt ignorar lei condicions de vida deis obriers de l'usina. Après plusors testimoniatges de subrevivents e fotografias, reconoguèt finalament aver vist lei tractaments marrits infligits ai presoniers^[2]. Pasmens, segon eu, èra pas responsable d'aquela situacion. Aquò es possible car von Braun èra pas lo cap dau camp.

Son adesion au nazisme es tanben l'objècte de debats. Segon plusors testimoniatges, portèt rarament son unifòrme de SS e son intrada au sen dau NSDAP èra subretot una question d'oportunisme. En causa de la valor de sei conoissenças, aquela version foguèt gaire questionada après sa reddicion a l'armada estatsunidenca. D'efiech, von Braun foguèt menat ais Estats Units dins lo quadre de l'Operacion Paperclip, un programa destinat a recuperar lei sabents e leis engenhaires alemands avans l'URSS.

Lo periòde estatsunidenc modificar

Wernher von Braun davant la sortida dei motors d'una fusada Saturn V.

Après son arribada ais Estats Units, von Braun foguèt nomat cap dei projèctes de missils guidats dau centre Fort-Bliss en Tèxas. I ajudèt a la construccion de V2 capturats. Puei, en 1950, venguèt director civiu de recèrcas menadas a Huntsville en Alabama. Es ansin a l'origina de la fusada Redstone, premier missil balistic estatsunidenc, que foguèt utilizada per mandar dins l'espaci lei premiereis astronautas estatsunidencs en 1961. Per aquelei servicis, obtenguèt la nacionalitat estatsunidenca en 1955.

En 1956, foguèt nomat director dei recèrcas sus lei missils balistics e assegurèt la concepcion dei missils Pershing e Jupiter. Durant aqueu periòde, collaborèt tanben amb Walt Disney (1901-1966) per realizar de films de promoccion de la conquista espaciala^[3]. Puei, concebèt lo premier lançaire estatsunidenc en 1958. Dos ans pus tard, intrèt donc a la NASA e foguèt nomat director dau Marshall Space Flight Center. Son activitat se concentrèt alora sus la mesa au ponch d'una fusada capabla de transportar d'astronautas fins a la Luna. Après la capitada dau programa Apollo, von Braun venguèt administrator delegat de la NASA, encargat dei programas futurs, e s'installèt a Washington. Dins aquò, quitèt sei foncions tre 1972 après l'abandon dau programa Apollo. Jonhèt la companhiá Fairchild e encoratjèt lo desvolopament dei telecomunicacions espacialas. Se retirèt en 1976 e moriguèt quauquei mes pus tard en causa d'un cancèr dau pancrèas^[4].

Influéncia e eiretatge modificar

Simbòl dau scientific alemand emigrat ais Estats Units après 1945 sensa èsser inquietat per la justícia, Wernher von Braun es l'objècte de criticas recurrentas tant per son ròtle dins lo III^en Reich que per seis activitats de conceptor de missils balistics nuclears pendent la Guèrra Freja. Pasmens, es tanben reconegut per son ròtle motor dins la decision de crear lo programa espaciau estatsunidenc e per sei succès dins la mesa au ponch dei fusadas Saturn V dau programa Apollo. De mai, seis idèas, coma aquela de naveta espaciala, contunièron d'influenciar lo sector aeroespaciau après sa mòrt.

En despiech de son passat nazi, recebèt finalament fòrça onors a partir deis ans 1960 coma la medalha Elliott Cresson (1962), la medalha Langley Gold (1967), la medalha Wilhelm Exner (1969) ò la National Medal of Science (1975). Son nom foguèt pereu donat a un cratèr lunar e a quauqueis institucions coma una escòla de Friedberg. Se fau egalament nòtar que von Braun aviá reçauput la Crotz dau Meriti de guèrra en 1944 per sa participacion a l'esfòrç de guèrra alemand.

Annèxas modificar

Liames intèrnes modificar

Bibliografia modificar

(fr) Stefan Brauburger e Gundula Bavendamm (trad. Georges Wcislo), Wernher von Braun : entre nazisme et rêves de fusées, Jourdan Éditeur, 2010.
(fr) W. Dornberger, L'Arme secrète de Peenemünde, J'ai lu n° 122-123, 1970.
(fr) Linda Hunt (trad. Yves Béon), L'Affaire Paperclip : la récupération des scientifiques nazis par les Américains, 1945-1990, Stock, 1995.
(en) Clarence G. Lasby, Project Paperclip: German Scientists and the Cold War, Atheneum, 1971.

Nòtas e referéncias modificar

↑ A la fin de la guèrra, èra SS-Sturmbannführer, çò que correspònd au grade de comandant.
↑ (en) Ernst Stuhlinger e Frederick Ira Ordway, Wernher von Braun, crusader for space: a biographical memoir, Krieger Pub, 1994, p. 42.
↑ (en) Matthew Brzezinski, Red Moon Rising: Sputnik and the Hidden Rivalries That Ignited the Space Age, Henry Holt, 2007, pp. 84–92.
↑ (en) « Von Braun, Who Helped Put Men on Moon, Dies at 65: German-Born Scientist Succumbs to Pancreatic Cancer; Was Pioneer in Space Rocket Technology », Los Angeles Times, 17 de junh de 1977, p. A2.

[1] A la fin de la guèrra, èra SS-Sturmbannführer, çò que correspònd au grade de comandant.

[2] (en) Ernst Stuhlinger e Frederick Ira Ordway, Wernher von Braun, crusader for space: a biographical memoir, Krieger Pub, 1994, p. 42.

[3] (en) Matthew Brzezinski, Red Moon Rising: Sputnik and the Hidden Rivalries That Ignited the Space Age, Henry Holt, 2007, pp. 84–92.

[4] (en) « Von Braun, Who Helped Put Men on Moon, Dies at 65: German-Born Scientist Succumbs to Pancreatic Cancer; Was Pioneer in Space Rocket Technology », Los Angeles Times, 17 de junh de 1977, p. A2.

[1]

[2]

[3]

[4]