Planta utila

Las plantas utilas recensan totas las espècias de plantas utilizadas per l'òme per d'usatges multiples : se noirir, se caufar, se vestir, s'abrigar e se lotjar, se moblar, se sonhar e se protegir de las malautiáss e dels insèctes, embelir son quadre de vida, luchar contra l'erosion e favorizar l'assecament de las sanhas, se maquilhar e se perfumar, adorar sos dieus, s'embriagar e se drogar, o quitament per tuar sos semblables... Un recensament exaustiu indicariá sens dobte de milierats d'espècias, mas finalament pauc, relativament a las qualques 300 000 espècias vegetalas recensadas.

Mòdes d'utilizacion modificar

A l'origina, lo primièr mòde d'utilizacion de las plantas èra la colhida. Uèi, las plantas utilas son per l'essencial de plantas cultivadas.

Tipes d'utilizacion modificar

Partidas utilizadas modificar

Las partidas, e los organs, de las plantas utilizadas son fòrt variadas segon las espècias e segon las utilizacions. S'utiliza en efièch :

las fuèlhas : alimentacion umana (ensaladas e legums-fuèlhas), alimentacion animala (pasturatges) ;
las tijas : sucre (canas de sucre), usatges divèrses (bambós)
las raices : alimentacion umana e animala (carròtas, naps, bledarabas, etc.) ;
los tuberculs : alimentacion umana e animala (patana, topinambors, etc.) ;
los fruches : fruches e legums alimentaris ;
los grans : cerealas, leguminosas, grans oleaginoses... ;
la fusta e la lenha : totas esséncias forestièras ;
las flors : totas plantas ornamentalas ;
- las antèras : safran
la rusca : canellièr (espècia), garric-siure (siure) ;
las fibras : plantas de fibras textilas (coton, lin, juta, sisal...) ;
la saba : auseral de sucre (siròp de lauseral) ;
lo latèx : Evèa (cauchó natural).

Palmarès mondial de las plantas cultivadas modificar

Produccion mondiala en 2004, en milierats de tonnas segon las estatisticas publicadas per la FAO

	Culturas	Produccion		Culturas	Produccion		Culturas	Produccion
1	Cana de sucre	1 323 952	11	Patanas doças	127 140	21	Cebas secas	55 153
2	Milh	721 379	12	Tomatas	120 384	22	Nos de cocò	54 737
3	Blat	627 131	13	Pastècas	94 939	23	Grans de còlza	46 256
4	Ris paddy	605 759	14	Coton de Grans	71 982	24	Congombres e cornissons	40 861
5	Trufas	327 624	15	Bananas	71 343	25	Ignams	40 048
6	Bledarabas de sucre	249 208	16	cauls	68 170	26	Cacauèts non deruscats	35 723
7	Grans de sòja	204 266	17	Rasims	66 570	27	Plantans	32 593
8	Maniòc	202 648	18	Iranges	62 814	28	Alberginas	29 841
9	Palmièr d'òli	162 249	19	Pomas	61 919	29	Milh menut	28 765
10	Òrdi	153 624	20	Sòrgo	58 884	30	Cantalops & autres melons	27 703

Vejatz tanben modificar

Portal de las plantas utilas