Era ola de Gavarnia qu'ei ua ola naturau de tipe glaciària situada dens eth massís montanhós deths Pirenèus, suu territòri de Gavarnia, comuna gascona d'Occitània.

Era ola de Gavarnia
Patrimòni Mondial de l'UNESCO
Patrimòni Mondial de l'UNESCO

Que hè partit deth parc nacionau deths Pirenèus e qu'estó classada en 1997 ath Patrimòni Mondiau dera Umanitat peth UNESCO dens l'ensemble Pirenèus-Mont Perdut.

Toponomia modificar

Geografia modificar

 
Centre dera ola

Topografia modificar

 
Vista dera chorrèra de Gavarnia.

Que i a hèra soms peth torn dera ola: eth pic gran d'Astason, eth pic deth Marmorèr, eth pic dera chorrèra orientau, era Tor de Marmorèr, eth Casco de Marmorèr e eth pic deth Talhon.

Au miei dera ola que i a era chorrèra de Gavarnia, hauta de 422 m, era hont deth gave de Gavarnia donant eth gave de Pau.

Geologia modificar

D'ua circonferéncia de sheis quilomètres, aquera ola d'origina glaciària, meravilha naturau, qu'ei un deths sites mei visitats deths Pirenèus. Eths terrens calcaris gris, òcras o rosats, qu'estón capvirats e levats entiò 3 000 mètres d'altitud. Era zona geologica dera ola de Gavarnia qu'ei un exemple geologic de napa tectonica.

Tot eth long, eths glacèrs quaternaris que cavèron eths bacins de Pranhèra, de Gèdra e de Gavarnia; eras aigas qu'arresseguèron era barras rocassudas qui las separan e que creèron d'estreits dont eth mei caracteristic qu'ei era gòrja de Sant Salvador.

Era hautor deras parets dera ola de Gavarnia qu'atenh prèp de 1 500 mètres, en tres estatges successius separats entà listras mens clinadas. Eth pas de Roland qu'ei ua curiositat geologica.

Clima modificar

Fauna e flora modificar

Flora modificar

Era preséncia d'exemplaris d'Aconitum anthora de flors blavas qu'estó notada en setembre de 1839[1]. Johan Emanuel Zetterstedt que cita prèp de cent plantas trobada a Gavarnia: Crocus vernus, Anemone ranunculoides, Ranunculus thora e alpestris, Ranunculus ficaria, Aquilegia pyrenaica, Coincya cheiranthos, Erucastrum nasturtiifolium, Barbarea verna, Draba tomentosa, Pritzelago alpina, Viola biflora, Reseda glauca, Polygala amarella, Silene alpestris, Saponaria caespitosa, Gypsophila repens, Sagina saginoides, Arenaria ciliata e purpurascens, Cerastium arvense, Geranium cinereum, eca.[2]

Fauna modificar

Istòria modificar

 
Fotocròme dera ola de Gavarnia, de cap a 1900.

Torisme modificar

 
Placa d'inscripcion ath patrimòni mondiau dera UNESCO

Eth festenau de Gavarnia que s'i debana cada an, provocant ua afluéncia de toristas contrària dab eras necessitats de proteccion ecologica, e que poiriá har desclassar eth site dera lista deth Patrimòni Mondiau dera Umanitat dera UNESCO[3].

Vias d'accès modificar

L'ola qu'ei accessibla peth fons dera vath deth vilatge de Gavarnia enlà o peth haut pera escala deths Sarradets. Era municipalitat qu'impausa aths toristas de garar eths lors veïcul dens un parcatge public pagant.

Nòtas e referéncias modificar

  1. (fr)M. Philippe, Flore des Pyrénées, Plassot, 1859, Archiu de la bibliotèca de l'Estat de Bavièra lire en ligne
  2. (fr)Johan Emanuel Zetterstedt, Plantes vasculaires des Pyrénées principales, A. Frank, 1857, archiu de l'universitat d'Harvard, en linha
  3. (fr)Le cirque de Gavarnie déclassé par l'Unesco ?, TF1, 28 février 2008.

Annèxes modificar

 

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Circ de Gavarnia.

Articles connexes modificar

Bibliografia modificar

  • (fr)François Pasumot, Voyages physiques dans les Pyrénées en 1788 et 1789: Histoire naturelle d'une partie de ces montagnes; particulièrement des environs de Barege, Bagneres, Cauterès et Gavarnie. Avec des cartes géographiques, Le Clere, 1797, archiu de l'universitat d'Harvard, en linha

Ligams extèrnes modificar