Misantropia
La misantropia es una tendéncia sociala e/o psicologica caracterizada per una antipatia generala cap a la raça umana. Representa un regèt per de personas concrètas, mas l'aborriment dels traches comuns de tota l'umanitat, dins lo temps e l'espaci, inclús se meteis. Un misantròp es, en consequéncia, una persona que mòstra antipatia cap a l'umanitat.
Foguèt atribuit a fòrça escritors satirics, coma William S. Gilbert («Asiri los meus congenères»), encara que de talas identificacions devon èsser examinadas, doncas una vision critica o tragicomica de l'umanitat se deu pas confondre amb la misantropia vertadièra. Jonathan Swift foguèt dubertament acusat de misantropia.
Existís una distincion importanta entre lo pessimisme filosofic e la misantropia. Immanuel Kant diguèt que «de la natura tortuòsa de l'umanitat, cap de causa drecha se pòt obtenir», encara qu'aquo es pas una expression sus l'inutilitat de l'umanitat ela meteissa. Tanben, Samuel Beckett faguèt remarcar un còp que «l'infèrn deu èsser coma (…) se remembrar los bons temps passats, quand volguèrem èsser mòrts» — una cita que pòt, benlèu, èsser percebut coma sornarut e desesperat, mas pas coma antiuman o expressiu de l'òdi per l'umanitat.
Lo filosof alemand Arthur Schopenhauer, d'un autra costat, foguèt gaireben tan vertadièrament misantròp que sa reputacion. Escriguèt que «l'existéncia umana deu èsser una especia d'error». Pasmens aquò cal dire que la misantropia es pas necessariament una actitud inumana cap a l'umanitat. Schopenhauer conclusís, de fach, que lo tractament etic cap als autres seriá la melhora actitud, doncas totes sèm actors e partits de la meteissa volontat de viure; també analizèt lo suicidi coma una actitud comprensiva alara qu'èra estranh a son epòca, perque èra un tema tabó.
Martin Heidegger tanben mostrèt una certana misantropia amb sa preocupacion dels els — la tendéncia de las gents a se conformar amb un punt de vista sus que degun pensèt, mas es portat perque «es atal que lo diguèon els». A la diferéncia de Schopenhauer, Heidegger èra opausat a quina que siá etica o rason per tractar los autres amb respècte. A l'epòca actuala, Anton LaVey amb sa tendéncia Satanista exprimèt una misantropia militanta, anant fins a inocar l'esterilizacion de partidas de la populacon e reduire en guetos «las formas mai bassas de vida umana».
Encara que rara, la misantropia tanben apareis dins de formas de divertiment popular. Molière dins Lo Misantròp o l'Atrabilari Amorós conta las mesaventuras d'un Misantròp. Lo comediant de monològs american Bill Hicks mostrèt de traches de misantropia dins son òbra, anomenant a la raça humana «un virus amb de putanièras sabatas», e fasent reféncias a se meteis, en mai d'un còp, comd "un misantròp umanista". Tanben, de tèmas de misantropia apareisson dins The Holy Bible (La Sagrada Bíblia), lo tercer àlbum del grop gallésa de rock Manic Street Preachers amb las paraulas coma «tot aquò que predii es extincion» e transcriu un discors de l'autor J.G. Ballard exprimisiá aquò que semblavan èsser de sentiments prigondament misantròps. Lo Dr Gregory House, interpretat per Hugh Laurie dins la seria TV es un misantròp.
Dins los cases extrèms, la misantropia conduguèt a d'assassinats massís. Assassin 21 personas, Carl Panzram diguèt, en 1922, dempuèi la preson de Washington DC: «Òdi tanta la putanièra raça umana. Gaudissi matar gents». Certans penson qu'aqueles que patisson d'una prigonda misantropia pòdon sofrir d'una bassa autoestima, depression e, fins finala, de tendéncias suicidàrias.
Lo contrari de la misantropia es la filantropia.