Luxemborg, oficialament lo Grand Ducat de Luxemborg (en alemand Großherzogtum Luxemburg; en francés Grand-Duché du Luxembourg; en luxemborgés Groussherzogdem Lëtzebuerg), es un estat d'Euròpa sens accès a la mar membre de l'Union Europèa. Confronta Alemanha a l'èst, França al sud e Belgica a l'oèst.

Luxemborg
mapa
Administracion
CapitalaVila de Luxemborg 49° 36′ 38″ N, 6° 07′ 58″ E
ReiEnric I
Lengas oficialasalemand
francés
luxemborgés
Geografia
SuperfíciaClassat 68en
• Totala2 586,36 km²
• Aiga (%)0,23 %
Punt culminantKneiff Modifica el valor a Wikidata
Demografia
• Totala660 809[1] ab. (genièr 2023)
Densitat255 ab./km²
Istòria
Independéncia de l'Empèri Francés15 de març de 1815
Economia
Monedaèuro
Autras informacions
Indicatiu telefonic+352
Fus orariUTC+01:00
Domeni internet.lu

Sa capitala n'es la vila de Luxemborg e lo gentilici es luxemborgés -esa.

Lengas modificar

Luxemborg a pas de lengas oficialas. Pasmens Luxemborg reconeis tres lengas administrativas: l'alemand, lo francés e lo luxemborgés. Aqueste benefícia d'estatut de lenga nacionala de Luxemborg.

Istòria modificar

L'an 963 marca la debuta de l'istòria luxemborgesa amb un escambi entre lo comte Sigifred de Luxemborg e l'abadiá Sant-Maximin de Trevèri. En 1354, lo comtat de Luxemborg es auçat al reng de ducat del Sant Empèri Roman Germanic. Amb l'extincion de la dinastia dels comtes de Luxemborg, foguèt primièr integrada a l'Estat borgonhon de Felip lo Bon puèi passèt als Habsborg d'Espanha, dins los Païses Basses espanhòls, malgrat que provisòriament annexada per Loís XIV en 1684 al reialme de França. Una situacion economica grèu conduch a l'union doanièra amb Prússia e Luxemborg en 1842 ven indirèctament membre del Zollverein, dont sortirà pas qu'en 1918.

En mai de 1940, l'Alemanha nazi viòla la neutralitat luxemborgesa e ocupa lo Grand Ducat. Lo regim nazi considerava Luxemborg coma una region alemanda. En 1952, la vila de Luxemborg es lo sèti de la Comunautat Europèa del Carbon e de l'Acièr. L'adesion a la Comunautat Economica Europèa es lo ponch de partença d'una expansion economica caracterizada per una fòrta immigracion.

En 1985, la vila de Schengen a aquerit una reputacion internacionala en vertut del tractat omonim qu'es estat signat per d'unes païses europèus e qu'es a la basa de la liura circulacion de las personas dins l'Union Europèa.

Politica modificar

Lo Luxemborg es una monarquia costitucionala ereditari de tipe monista. Lo parlament de Luxemborg es format per 60 deputats, près de lo qual es mes en plaça un Conselh d'Estat (en francés: Conseil d'État) amb de poders consultatius. Lo governament el exercís lo poder executiu.

L'actual granduca del Luxemborg es Enric dempuèi l'abdicacion de son paire Joan lo 7 de octobre de 2000. Son actual primièr ministre jos son regne es Luc Frieden dempuèi lo 17 de novembre de 2023.

Geografia modificar

 
Carta de Luxemborg

Luxemborg es un dels païses pus pichons d'Euròpa. Los principals rius del país son Mosèla (afluent de Ren) e Sûre. Lo nòrd del país es compausat de sèrras e de montanhas bassas, es traversat per de nombrosas vals e fa partida del massís de las Ardenas, amb la sèrra del Kneiff coma ponch culminant a 560 mètres.[2]

Economia modificar

De veire: Economia de Luxemborg.

Bibliografia modificar

  • .

Nòtas e referéncias modificar

  1.  «Population par âge et sexe au 1er janvier» (en francés). statec.lu.
  2.  Luxembourg (en anglés). Encyclopædia Britannica.

Ligams extèrnes modificar

Vejatz tanben modificar

 

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Luxemborg.