Ladin

lenga retoromanica parlada en Trentin-Naut Adige e Venèt

Lo ladin (autonim: ladin) es una lenga romanica, de la familha retoromanica, que se parla dins las montanhas Dolomitas en Itàlia, entre las regions de Trentin-Aut Adige e Venèt. Aquesta lenga que compta set dialèctes es parenta pròcha del romanch e del friolan.

Infotaula de lengaLadin
Ladin
Parlat enItàlia
Locutors30 000
Classificacion lingüisticaLengas indoeuropèas
Estatut oficial
Oficial deTrentin-Aut Adige[1]
Venèt[2]
Acadèmia
Còdis lingüistics
ISO 639-2roa
ISO 639-3lld
Ethnologuelld Modifica el valor a Wikidata
Glottologladi1250 Modifica el valor a Wikidata
UNESCO565 Modifica el valor a Wikidata
IETFlld
Endangered3392 Modifica el valor a Wikidata
Mòstra
Article primièr de la Declaracion dels Dreches de l'òme en ladin:

art. 1

Duta la jent é nasciuda ledia y à la medema dignité y i medemi derc. Ei à na ment y na coscienza y dess conviver coche fredesc.
Mapa
  •      Airal ont lo ladin es parlat
  •      Airal ont lo ladin coexistís amb autras lengas (lombard, bavarés)
  •      Influéncia del ladin (dialèctes ladin-venèt e dialèctes ladin-friulan)
  • Lo ladin foguèt reconegut per l'Estat italian segon la Lei 482/1999 e compta qualques dreches d'oficialitat dins la region de Trentin-Sud del Tiròl, mentre qu'a pas cap d'estatus oficial dins la província de Belluno. Compta actualament aperaquí 30.000 locutors, bilingües o trilingües totes, dins un airal que compta a l'entorn de 92.000 abitants. Lo ladin es regulat per maitas entitats coma lo Servisc de Planificazion y Eleborazion dl Lingaz Ladin, l'Istitut Cultural Ladin, l'Istitut Ladin Micurà de Rü e l'Istituto Ladin de la Dolomites.

    La denominacion de la forma estandarda del ladin es lo ladin dolomític (ladin dolomitan).

    Nòtas e referéncias modificar

    1.  Decreto legislativo 16 dicembre 1993, n. 592 (en italian). Conselh de la Província Autonòma de Trent.
    2.  Legge Regionale del 25 ottobre 2021 n. 30 "Promozione delle minoranze linguistiche presenti nella Regione del Veneto" (en italian). Bulletin Oficial de la Region de Venèt.