Istòria d'Itàlia
L'istòria d'Itàlia es benlèu la mai importanta pel desvolopament de la cultura e de la societat de l'airal Mediterranèu. Lo país foguèt l'òste de fòrça activitats umanas dins los temps preïstorics ; per aquò i an trobat de sites arqueologics nombroses en diferentas regions: Laci e Toscana, Ómbria e Basilicata. Aprèp la Grècia Magna, la civilizacion etrusca e especialament l'Empèri Roman que dominèt aquesta partida del monde durant de longs sègles, arribèron l'umanisme medieval e la Renaissença qu'ajudèron a la formacion de la filosofia e de l'art europèu. La ciutat de Roma compta qualques uns dels edificis d'estil barròc mai importants d'Euròpa tota.
L'Itàlia modèrna s'es transformada en Estat amb pro de retard a respècte de la rèsta dels Estats europèus. La transicion se faguèt lo 17 de març de 1861, quand los Estats de la peninsula e las Doas Sicílias s'uniguèron jol tròn del rei Victor Emmanuèl II de la dinastia de Savòia, fins alara governant de Piemont e rei de Sardenha. L'artesan de l'unificacion italiana, çaquelà, foguèt lo Comte Camillo Benso di Cavour, lo ministre en cap de Victor Emmanuèl. Roma, per sa part, se mantenguèt separada de la rèsta d'Itàlia jos l'autoritat del Papa e farà pas partida del reialme d'Itàlia fins al 20 de setembre de 1870, data finala de l'unificacion italiana. Actualament, lo Vatican es un enclavament independent, completament environat per Itàlia, exactament coma Sant Marin.
La dictatura faissista de Benito Mussolini iniciada en 1922 menèt Itàlia a far una aliança desastrosa amb l'Alemanha nazi e l'Empèri de Japon ; ne resultèt una importanta derrota d'Itàlia durant la Segonda Guèrra Mondiala. Lo 2 de junh de 1946, un referendum sus la monarquia menèt a l'establiment de la Republica Italiana, qu'adoptèt una constitucion novèla lo 1èr de genièr de 1948. Los membres de la familha reiala foguèron condemnats a l'exili a causa de lor relacion amb lo regim faissista.
Itàlia integrèt l'OTAN e l'Union Europèa, e adoptèt l'èuro en 1999.
Vejatz tanben: