Boris Vian
Boris Vian (nascut a Vila d'Avray idem Ville-d'Avray, Sèina e Oise, ara Nauts de Sèina lo 10 de març de 1920, defuntat d'un infart sobte e letal, folzejat, lo 23 de junh de 1959 a París, França) es un escrivan (romancièr, novelista, poèta, autor de cançons, dramaturg, libretista d'opèra, cronicaire, ensagista, critic, traductor e autor de lenga anglesa), inventaire de neologismes acceptats per la societat, umorista, cantaire (sovent politicament engatjat), musician (trompetista de jazz e jogaire de cornet), scenarista de cinèma e actor, pintre, engenhaire de l'Escòla Centrala, inventaire, noctambul santgermanopratenc, glòria del Tout Paris, conferencièr, çò es un òme Protèu, e patafisician, Grand Satrap de l'Òrdre, e Pornoscriptor e ca, un òme d'engèni màger, arquièr multicòrdas, un gèni, francés.
| Boris Vian | |
 | |
| Nom de naissença | (fr) Boris Paul Vian  |
|---|---|
| Pseudonim | Vernon Sullivan |
| Naissença | 10 de març de 1920, Ville-d'Avray |
| Decès | 23 de junh de 1959 (39 ans), París |
| Occupacion | Escrivan e musician |
| Òbras | |
| L'écume des jours L'arrache-coeur Je voudrais pas crever Le déserteur | |
La Vida modificar
citacions modificar
- ..... Ne morirai d'un càncer a las carbas
Ne serà per un vèspre orràs
Clar, caud, perfumat, sensual
e morirai del poiriment
De d'unas cellulas pauc conegudas
Ne morirai d'una camba desrabada
Per un ratàs gigant sortit d'un traucàs gigant
Ne morirai de cent copaduras
Me ne serà lo cèl tombat dessús
Qu'aquò se trenca coma una vitra pesuga
Ne morirai d'un resclac de votz
Que me ne foradarà ausidors e aurelhas
Ne morirai de blaçaduras sordas
Infligidas a las doas oras de matin
Per de sicaris indecises e capelats
Ne morirai sens me ne mainar
Que morissi ne morirai
Sebelit jos las roïnas secarudas
De mila mètres de coton escrotlat
Ne morirai negat dins l'òli de cambiament d'òli
Trepejat per d'unas bèstias indiferentas
E, just après, per de bèstias diferentas
Ne morirai nus o vestit de tela roja
O cordurat dins un sac amb de lamas de rasor
Ne morirai benlèu sens me calcinar
Tot plen de vernís als artelhs
Amb de lagremas las mans plenas
Amb de lagremas las mans plenas
Ne morirai quand descolaràn
Mas parpèlas jos un solelh enrabiat
Quand a la chut-chut me ne diràn
Causas marridas a boca d'aurelha
Ne morirai de me véser borrelar los pichons
Amai d'òmes estonats e blaimes
Ne morirai rosegat viu
Per de vèrmes, ne morirai amb las
Mans estacadas jos una cascada
Ne morirai cremat dins un incendi trist
Ne morirai un chic, fòrça,
Sens passion, mas amb interès
e puèi quand ne serà tot finit
Morirai.
- trach d'a Ne voldriái cap crebar... (... Je voudrais pas crever)
L'Òbra modificar
romans e nòvas cortas modificar
citacions modificar
poesia e cançons modificar
citacions modificar
- LAS ARANHAS
Per n'Odette Bost
- LAS ARANHAS
Dins los ostals que lai morisson los pichons
S'adintra de mond fòrça vièlh
S'assetan dins l'entredós
Amb la lor cana entre los sius genolhs negres
E n'escotan, en tot capejar.
A cada còp que tussís lo pichon
Las siás mans s'arrapan als sius còrs
E ne fan coma d'aranhassas jaunas
E s'esquiça la tos a l'angle de cada mòble
En tot s'enlairar, moligassa atal un parpalhon blasit
E se truca al plafon pesuc.
Te n'an d'unes risolets vagues
E s'aplanta la tos del pichon
E las aranhassas jaunas
Se pausan, en tot tremolar,
Sus las manadas de bois lis
De las canas, entre los genolhs durs.
Que puèi, d'un còp mòrt lo pichon
Se ne lèvan, amai se'n van endacòm mai...
- trach d'a Cantilènes en gelée
Umor modificar
tròbas cortas modificar
(...) modificar
Cantilènas en gelarèa modificar
Ora n'es modificar
- ORA N'ES
- Ora n'es qu'un tèxte de lei
Se ne paire los editors de sos dreches
Perque se ne fot en càrcer los alcavòts ordenaris
Que d'eles... almens... las loras poesias los s'aiman.
La vida es coma un caissal modificar
- LA VIDA ES COMA UN CAISSAL
- La vida, es coma un caissal
D'en primièr i pensèt pas l'òm
E mastega que mastegaràs
Que lèu lèu se ne gasta l'òs
E vos dòl, e la carís l'òm
L'òm la suènha plen de lanha
E per n'èsser de verai garit,
Desrabar la vos cal, la vida.
N'ai pus ca tròu enveja modificar
- N'AI PUS CA TRÒU ENVEJA
- N'ai pus ca tròu enveja
D'escrieure de pouèmas
Foguèsse coum abans
Ne feriái mai sovent
Mas ne soi a me far vièlh
A me ne far pro serioset
A me ne far consciencioset
A me ne far pigrosiet
Milanta còps ja o diguèron modificar
- MILANTA CÒPS JA O DIGUÈRON
- Milanta còps ja o diguèron
Plan de melhor que non pas ieu
Atal quand ieu escrivi vèrses
Me ne divertissi
Me ne divertissi
Me ne divertissi amai a la rega vos pissi
Un poèta modificar
- UN POÈTA
- Un poèta
Es un èsser unic
De molts exemplars
Que ne pensa vèrses
Tot musiquejant
En sicuts variats
De roges de verds
Sempre magnifics.
((((((((((((((((((((((..................)))))))))))))))))))))))))))))))))))))))
varia modificar
citacions modificar
Los caps d'Òbra modificar
L' écume des jours (1946) modificar
Citacions modificar
L'arrache-coeur (1947-1951 ) modificar
Citacions modificar
Je voudrais pas crever (1951-1959) modificar
Citacions modificar
Le deserteur (1954) modificar
Cançon dirigida d'en primièr contra l'accion (e las accions, venidoiras, que ja se ne solfinavan e solpre e mitralha futurs...) de l'estat francés en Argeria, que n'èra tot just a mand de debutar la siá guèrra de liberacion nacionala, ne foguèt aicesta cançon tre la siá sortida, un escàndol pels unes mas glòria màger per molts.
En ne refudar atal, en plena actualitat, d'anar tuar de pauvres gens, balhava a la societat francesa e d'en primièr parisenca de l'epòca, una dignitat e un coratge sovent perduts en pels meandres meandrasses tan zigazaguejaires, ziziquejaires e d'a vegadas pro torçuts, de la vie parisienne...
Òme public e reconegut (mas pas per totes, que la siá libertat existenciala fonsala ne fasiá romegar mai d'un...)[1], se n'aprofiechèt d'aicesta posicion amor de s'engatjar dins una causa rèirebona que fòrça o gausavan o gausèron pas.
N'aguèron pas ni lo fetge ni l'engèni nimai lo còr per çò far.
Ne foguèt sul pic un succès, e lo primièr franc en Boris (d'aquel paure Boris, que 10 ans aprèp la siá mòrt ne cantarà d'un biais tras que pertocant e pertinent en Jean Ferrat, en 1969... aprèp un cèrt mai lutecian..., que ne vòl el amb el cremar la Borsa amai lo Panteon..., pour voir si ça tuerait les mythes qui nous dévorent tout du long...) a la tornar cantar, va èsser en Marcel Mouloudji.
Ne seguiguèron molts e moltas, d'a, forra-borra, na Joan Baez (en francés, sioplet !!! Thanks for him, na Joan...) fins a'n Serge Reggiani (idem ma anche in italiano, Il disertore, en 1971...), Peter, Paul and Mary (The Deserter...), n'Hugues Aufray, en Leny escudero, en Joan Isaac (rèirebona version, en catalan, El desertor, Senyor governador... i ca), e'n Santo Catanato (d'una version remirabla, en italian...Questa lettera qui, Egregio Presidente...) e molts autres, en pel mond entièr... Ne foguèt quitament cantada en aleut, pels inuits...
Mai recentament e darrièra, en Renaud.[2]
Mas d'unes que i a la se degeliguèron pas encara aicesta cançon d'empachaire e entrepachaire de virar redond, ges carrat... (id est una autra dimension de l'òme Protèu...).
Una directritz d'escòla de Montluçon ( de vas Montluçon... la nòstra ultima Thule occitana, coma çò li'n diguèt en Micheu Chapduelh) foguèt suspenduda per la vida de tota foncion dins l'administracion publica per aver fach cantar per dos dels sius escolans Le déserteur lo 8 de mai de 1989, per tal de ramentar la capitulacion de l'Alemanha hitleriana lo 8 de mai de 1945.[3]
Publiquèt la cançon per primièra vegada, lo 7 de mai de 1954, lo jorn de la batalha de Dien Bien Phu...
Lo siu messatge (ja me n'ausissi a craïnar los que la paraula messatge los fa sul pic cacalassar, mas es rire d'una sola gauta, lo rire pèc dels endecats umans...) foguèt pas oblidat que, començat amb la Guèrra d'Argeria, ne foguèt tanben un dels imnes de la resisténcia a la Guèrra de Vietnam o la del Golf de tan marrida membrança, per tot l'encloscatge mediatic que foguèt, e tanben la d'Afganistan... (To be continued... ailàs!)
Tant que i aurà de guèrras e tant que i aurà d'òmes sus Tèrra ...From here to Eternity... ne serà son messatge e totjorn, actual.
Lo desertor modificar
- LO DESERTOR
- LO DESERTOR
Monsur lo President
Vos fau ara una letra
Que legiretz benlèu
Se n'avètz temps e léser
Me recebèri uèi
Los papièrs de l'armada
Per n'anar a la guèrra
Davant mècres que ven
Monsur lo President
La vòli pas cap far
Que ne soi ges sus tèrra
Per tuar d'innocents
Vos vòli ges macar
Mas ara o vos cal dire
Que ja o decidèri
Ieu me'n vau desertar
Que dempuèi que naissèri
Se me moriguèt lo papà
Se me n'anguèron los frairòts
Se me plorèron los pichons
La mamà ne patiguèt tant
Que ja n'es ela dins lo siu clòt
E se ne trufa de las bombas
E se ne vira del groüm
Quand èri presonièr
Me raubèron la femna
Me raubèron mon arma
E tot lo miu passat
Deman e subre d'ora
Ieu tamparai ma pòrta
Ciao leis annadas mòrtas
E per mila camins n'anirai
Quistarai per la miá vida
En per las estradas de França
D'a Breizh o Elsass entrò Provença
E çò li ne dirai al mond
Refusatz d'obesir
Refusatz de la far
Anetz pas a la guèrra
Refusatz de partir
Se cal balhar de sang
Anatz donar lo vòstre
Ne sètz bon presicaire
Bon sénher President
E se me secutatz
Prevenètz los gendarmas
Que ieu aurai pas d'arma
E que poiràn tirar
....... en Boris Vian (1954)
Citacions modificar
e, de subremal o quitament impossible traduire:
e ca
L'òme Protèu modificar
Citacions modificar
Lo 'Patafisician modificar
Citacions modificar
Citacions modificar
aforismes & pensadas modificar
òbra poetica modificar
- Un jorn
Un jorn
I aurà quicòm mai que lo jorn
Quicòm mai franc que li ne diràn de Jodel
D'un quicomet encara, translucid coma l'arcanson
Que lo s'encastarem dins l'uèlh amb un gèst elegant
I aurà l'auralha, mai crusèl
Lo volutin, mai deglende
Lo comol, mens sempiternal
Lo bauf, que sempre ennevat
I aurà lo chalamondre
L'iurunini, lo baroïc
E tot un plantat d'alanonhas
Las oras seràn diferentas
Pas parièras, sens resultat
Inutil de ne fixar ara
Lo detalh precís d'aquò tot
Una certitud ne demòra: un jorn
I aurà quicòm mai que lo jorn.
- ... trach d'a Cantilènes en gelée
text um va ri ab il i s... modificar
pornoscriptor modificar
'[(°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
- UN POÈTA
U n po eta
es un ès ser u,nic
D'un molon d'exemplars pastat
Que ne pensa son qu'en ver...me...s
amai n'esc riu son k hein mu si k
Sub re de sic ut s di vèrs es
de rog es a mai de verd s
mas tos te mp s ma g ni fi qu és.
____________________________________
- fO GUeSSI POU E TO
Fou gue ss i pou et o
sari ai ibr ou nho
aur i ai un na s rou j
un a gran da bos t ia
que l ai fou tria i
ma i de ce nt on net s
on temp ila ri ai
mou nobr con plait t
_______________________________________________________
- UN ÒM NUSADET CAMINAVA
Un òm nusadet camin a va
Amb l'ab it en ma ns
L'ab it en ma ns
Es be n lè u pa s ma l in
Ma s sa m fe r ir e
L' ab it al am ai n
La bi ta l a ma in
aiaiaiaiaiaiai
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
- VÒLI UNA VIDA EN FORMA D A R ET
Vòli una vida en forma d ar et
Su s un as i et b la va
al fo ns du na da qu os
so let on
vo li un av id en fo rm de sor ra
di ns de ma ns
en forma de pan verd o de cruga
en forma da savata mòla
en forma de faridondaina
de ramonaire o de l il lac
de teera plena de calhaus
de perruquièrr salvatge o d'edredon fol
voli una vida en forma de te
e lai mas na i pas ja ma i pro
ne soi pas jamai content.
TR oU BA D O U R modificar
citacions modificar
- UN DE MAI
Un de mai
Un sens rason
Mas perque los autres
Se plantejan-ti lou perdequé delhs autres
Li ne tornan res ponça ambe los mots dels auts
De qué ne far autre
qu'esc ri u re, los autres
ne t ran talh e ja r
mai ne tor na r díser
ne torn a r cerc ar
t orna r rec er car
a ma i pa s trob a r
se ne far cag a r
a mai se ne dir d'arre n no n serv eish
Que valdriá melhor se ga(sa)nhar la ton(ha
Mas ma vida l'ai ieu que l'ai mi bido
me n'es cap besonh la me ga(sa)nhar
Es cap cap problèma a de cap
Çò so l(quai)si-be me sab i
tot es ja lo's plant e gèr on
Tot i s se n'inter roguèron
Suls mai piti sicudotet s
La vetz a iéu de qué me'n sòb ra
Me prenguèron tot
lu mots com ò de s
lei mò pouli per fer dau verb
los grumoses los cau's lei grossets
Eths cèus astram lei lanternonas
e las putas ersassas molassas put as sa s put assatz
qu'en rabia da s se ros i go nhan Roc am ro i
E s tot fosc or es tot es tot crida r s
es com o l de sang me i de sex
De vent os ona s ma i ròb in s
A l èra io de qué me'n sòb ra
Se o 'm cal sen s brut de man d ar
E s s en s esc ri u re e s se n s dorm ir
Se ne cal que cercquèssi ta jo
sens mot mutar quit a ment tu
A l na n et qu'm cor jo l pos t am
Al pape t aire hens my pòcha
ni al q rat de ma tir et a
Se cal se fau be'n cau e i cal (fòtimoussu
que mes cand alh e
sol et on et sen s sur tor i èra
que vo'n gaha la bic ona et a el a
mai vos cot el e ja as a cop
emb na lanç o net a de va s e li na
E mai emai
Me ne sac èsser al a càrce r
Ne sob ra rà
pro na serv ela
e ma i ne venc gès si raj a r ls mi us mot s
se minte r roguèron tot es
Ai pus cap lod rec he par l ar
Me pan èron tot es ai la mon au t
se n instal l er on tot es lo s que brilh avan
Amb e de lir as pedal e tas
am be del iras vapor e tas
amb e delir as de u e ch soc s
E de pec gasis re act o r s
ai pas lo men drena sic dot
ai son que los mots pus planòts
tot e s lo s mot s co n i fl e t s mo l e da s pom p i lh s
ai son que me ie u lo la la s<br<
Ai son que de do n t de que e s qu o ra c a l
De qu' e s, e la e e l, son qu el es nos aut res vo s si no n
Cos si ne vol e t qu efa guès si
D'un pou è mo a m bak aile mol la h
e ben, maganha, ne farai gis.
((^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^.......¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨]]
- M' AI MA RI Á I
- M' ai mar i ai
- M' ai mar i ai
M'aima r i ai
Ven ir un gr an tro ba d or
Que la g en t me bot ar iá i
D un f um del aur ièr su lca p
Mè vo alà
Ai p as
Pr ogo st per la lib ralha
Qu e ne son git ro p aviu re
Am ai pen si tr o p ala ge n t
Pe r es er sempre con ten t
Demesc ri ure son que ven t.
¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^....................;
à modificar
- LA VIDA EN ROG E
- Las mamàs vos fan en sangnar
- E vo'n tenon tota la vida
- Amb un riban de carn rèireviva
- Ne sem abalits dins de gàbias
- Ne vivem en mastegar sobralhas
- De pitres desrabats en sangnar
- Que los penjam a l'òrle del breç
- Avem de sang sus lo còs tot
- Ne vivem en mastegar sobralhas
- Ne sem abalits dins de gàbias
- E com a n'ai ma pas o vei re
- Amb un riban de carn rèireviva
- Fa sem raj ar lo del sau tres
- Un jorn i n'aurà pas mai
- E vo'n tenon tota la vida
......................( kody escret . ).............................................
++ 44444 vòli far pisson mamanona 44444++
- TAST & GOST &MAI COLOR UM
I a d'unes sèxes cort et on s
Mai d'au tres que penjan als gin olhs
Rai a ts de jaune o v riu let
com a l'om br a tra v ers lar elha
E las fem na s dequ'una s
ne
nòlon
a bolhonet
caldo de papas
o concentrat de conilh sauvatjonetonel chic hèras(
Lo bolhonet de conilhet salv atge
quo's
bon
amb
pan et
tosta das
_______________________MISSION: P O S S I B L E
Agent 00...................................................................e tà vos
ben acabat qu'ei!!!
f u c k u ))))))))))))))))))))))))))))))]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]
Òbras modificar
Romans e nòvas cortas modificar
- Boris Vian: Contes de fées à l'usage des moyennes personnes, roman inacabat... Contes fadets per mejanas personas (data d'elaboracion: 1943)
- Boris Vian: Vercoquin et le plancton, roman, 1946 (data de primièra edicion...)... Vercoquin e lo plancton (1943-1945)
- Vernon Sullivan: J'irai cracher sur vos tombes, roman policièr, 1947... Vos escupirai lei tombèus
- Boris Vian: L'écume des jours, roman, id... La gruma dels jorns (1946)
- Boris Vian: L'Automne à Pékin, roman, id... L'autonada a Pequin (1946)
- Vernon Sullivan: Les morts ont tous la même peau, roman policièr, id... Lei mòrts an toei la mèma codena
- Vernon Sullivan: Et on tuera tous les affreux, roman policièr, 1948... Se crebarem toei leis afrós
- Boris Vian: Les Fourmis, nòvas cortas, 1949... Las Formigas (1944-1947)
- Boris Vian: L'Herbe rouge, roman, 1950... L'Èrba roja (1948-1949)
- Vernon Sullivan: Elles se rendent pas compte, roman policièr, 1950... Se ne rendoun ges còmpte (1948-1950)
- Boris Vian: L'arrache-coeur, roman, 1953... Lo desraba-còr (1947-1951)
- Boris Vian: Trouble dans les Andains, roman, 1966, edicion postuma... Trebolèri en pels Andains (1942-1943)
- Boris Vian: Les Lurettes fourrées, nòvas cortas, 1969 id... Las Bèlaspausasa forradas (1948-1949)
- Boris Vian: Le loup-garou, nòvas cortas, 1970 id... Lo Leberon
- Boris Vian: Écrits pornographiques, nòvas cortas e poesias, 1980 id... Varia pornographica (1947-1958)
- Boris Vian: Le Ratichon baigneur, nòvas cortas, 1981 id... Lo Ratonàs banhaire
Poesia e cançons modificar
- Boris Vian: Barnum's Digest, poèmas, 1948... Barnum's Digest (1947)
- Boris Vian: Cantilènes en gelée, cantilènas, 1949... Cantilènas en gelarèia (1946-1949)
- Boris Vian: Le temps de vivre, poèmas, 1954... Lo temps de viure
- Boris Vian: Le déserteur ... Lo desertor... Ze Song!!
- Boris Vian: Je voudrais pas crever, poèmas, 1962, edicion postuma (sic)... Ne voldriái cap crebar (1951-1959)
- Boris Vian: Textes et chansons, 1966 id... Tèxtes e cançons
- Boris Vian: Cent sonnets, manuscrit ... Cent sonets (1940-1944)
Particions modificar
- Boris Vian: 83 chansons et poèmes, particions amb tèxtes, P/N/G, edicions Capte Note, 2006, edicion postuma... 83 cançons e poèmas
Teatre modificar
- Boris Vian: L'équarissage pour tous, pèça d'un acte, 1950... L'escarissatge per totes (1947)
- Boris Vian: Les bâtisseurs d'empire ou le Schmürtz, pèça de tres actes, 1959... Los bastidors d'empèri o lo Schmurtz (1957)
- Boris Vian: Le Goûter des généraux, pèça de tres actes, 1962, edicion postuma... L'Espertin dels generals (1951)
- Boris Vian: Le Dernier des métiers, pèça, 1965 id... Lo Darrièr dels mestièrs (1951)
- Boris Vian: Tête de méduse, pèça, 1971 id... Testa de carnmarina (1951)
- Boris Vian: Série blême, pèça , id id... Seria blaima (1954)
- Boris Vian: Le Chasseur français, pèça, id id... Lo Chasseur français (1955)
Opèra e comèdia musicala modificar
- Boris Vian: Fiesta, libret d'opèra, 1958... Fiestà
- Boris Vian: Le Chevalier de neige (... o Les Aventures de Lancelot), libret d'opèra, 1974, edicion postuma... Lo Cavalièr de nèu (... o Las aventuras de Lançalòt) (1952-1955)
- Boris Vian: Opéras... Le marquis de Lejañés - Fiesta - Arne Saknussen - Lily Strada - Le mercenaire, librets d'opèra, 1982 id... Opèras... Lo marqués de Lejañés - Fiestà - Arne Saknussen - Lili Strada - Lo mercenari
- Boris Vian: Mademoiselle Bonsoir seguit de La Reine des garces, librets de comèdias musicalas, 2009 id... Domaisèla Adieu-siatz id La Reina de las garçanièras
Scenaris de filmes modificar
- Boris Vian: Rue des ravissantes et dix-sept autres scénarios, scenaris, 1998, edicion postuma... Carrièra de las polidonas mai dètz-e-sèt autres scenaris
Ensages e cronicas modificar
- Boris Vian: Manuel de Saint-Germain-des-Prés, ensag, 1951... Manual de Saint-Germain-des-Prés
- Boris Vian: En avant la zizique... et par ici les gros sous, ensag, 1958... Endavant la zizica... los picalhons per ieu
- Boris Vian: Derrière la zizique, ensag, 1997, edicion postuma... Darrièr la zizica
- Boris Vian: La Belle Époque (variétés), cronicas, 1998 id... La Bèla Epòca (varietats)
- Boris Vian: Traité de civisme, ensag filosofic, 1999 id... Tractat de civisme
- Boris Vian: Chroniques du menteur, cronicas, id id... Cronicas del messorguièr
Òbras en anglés modificar
- Boris Vian: Jazz in Paris, cronicas en anglés, 1998, edicion postuma... Jazz in Paris
Bibliografia generala modificar
manuscrits modificar
- Boris Vian: Cent sonnets, recuèlh de 112 poèmas, dont sièis sonets en forma de balada, escriches entre 1940 e 1944, illustrat de dessenhs en colors per en Peter Gna (idem Pierre Léglise)...
edicions originalas modificar
- Boris Vian: Vercoquin et le plancton, roman, colleccion La plume au vent, cò en Gallimard, París, 1946
- Vernon Sullivan: J'irai cracher sus vos tombes, roman policièr, " traduit de l'américain par Boris Vian ", edicion illustrada de 15 dessenhs per en Jean Boullet, Editions du Scorpion, id 1947
- Boris Vian: L'écume des jours, roman, cò en Gallimard, id id
- Boris Vian: L'Automne à Pékin, roman, Editions du Scorpion, id id
- Vernon Sullivan: Les morts ont tous la même peau, roman policièr, " traduit de l'américain par Boris Vian ", id id
- Vernon Sullivan Et on tuera tous les affreux, roman policièr, " traduit de l'américain par Boris Vian ", id id 1948
- Boris Vian: Cantilènes en gelée, cantilènas, illustrat per na Christiane Alanore, cò en Rougerie, Paris, sd (1949)
- Boris Vian: Les Fourmis, nòvas cortas, Editions du Scorpion, id 1949
- Boris Vian: L'Herbe rouge, roman, cò en Toutain, sd (1950)
- Boris Vian: L'Equarissage pour tous, pèça d'un acte, precedida per un Salut à Boris Vian d'en Jean Cocteau, id id (id)
- Vernon Sullivan: Elles se rendent pas compte, roman policièr, " traduit de l'américain par Boris Vian ", Editions du Scorpion, París id
- Boris Vian: L'Arrache-coeur, roman, far assaber d'en Raymond Queneau de l'Académie Goncourt, cò en Vrille, id sd (1953)
- Boris Vian: En avant la zizique... et par ici les gros sous, ensag, edicions Le livre contemporain, id 1958
- Boris Vian: Les Bâtisseurs d'empire ou le Schmürtz, pèça de 3 actes, in Dossiers du Collège de 'Pataphysique, numèro 6 , 29 gueules 86 (idem 23 de febrièr de 1959)
- Boris Vian: Le Goûter des généraux, pèça de tres actes, in Dossier du Collège de 'Pataphysique, num. 18-19, 1962... (escrich en 1951, edicion postuma)
- Boris Vian: Je voudrais pas crever, poèmas, cò en Jean-Jacques Pauvert, París id (ed. postuma)
reedicions, compilacions, antologias e florilègis modificar
- Boris Vian:L'écume des jours, seguit de Un Langage-univers per en Jacques Bens, roman, collection 10 18 numèro 115, Union Générale d'Éditions, París, 1963 (amb moltissimas reedicions)
- Boris Vian: L'automne à Pékin, roman, seguit de Avant de relire L'automne à Pékin per en François Caradec, coll. 10 18 nums 208-209, id id 1964 (amb moltas reedicions)
- Boris Vian: Textes et chansons, tèxtes e cançons, causits, ordenats e anotats per en Noël Arnaud, coll. 10 18 num. 452, id id 1970 (quid de las reedicions?)
- Boris Vian: Les fourmis, nòvas cortas, coll. 10 18 num. 496, id id id (id)
- Boris Vian: Troubles dans les Andains, roman, coll. 10 18 num. 497, id id id (?)
- Boris Vian: Cantilènes en gelée, cantilènas, coll. 10 18 num. 517, id id id (pronas reedicions)
- Vernon Sullivan: Et on tuera tous les affreux, roman policièr, coll. 10 18 num. 518, id id id (id)
- Boris Vian (... coucou le revoilou...): Théâtre 1: Le dernier des métiers - L'équarissage pour tous - Le goûter des généraux, pèças de teatre, coll. 10 18 nums 525-526, id id 1971 (id)
- Boris Vian: Théâtre 2: Tête de méduse - Série blême - Le Chasseur français, pèças de teatre, tèxtes establits per en Noël Arnaud, coll. 10 18 nums 632-633, id id id (plan mensas reedicions)
- Boris Vian: Chroniques de jazz, cronicas musicalas, tèxtes establits e presentats per en Lucien Malson, coll. 10 18 nums 642 a 644, id id id (?)
- Vernon Sullivan(... Ze retorn...): Elles se rendent pas compte, roman policièr, coll. 10 18 num. 829, id id 1974 (?)
- Boris Vian (d' al diable Pauvert tornat...): Cinéma/Science-Fiction, cronicas cinematograficas, amb prefaci e nòtas d'en Noël Arnaud, coll. 10 18, num. 1404, id id 1980 (?)...
(Aquí " tot ", es pas la Pléiade mas li n'esta fòrça mai "ais endòrsas" 10 18 que non pas la Pleiada al nòstre e si cher amic santgermanopratenc... )
- Fòra 10 18, dins Le Livre de Poche::
- Boris Vian: L'herbe rouge, roman, seguit de Les lurettes fourrées, nòvas cortas, colleccion Le Livre de poche numèro 2622, París, 1969 (pronas reedicions)
- Boris Vian: Derrière la zizique, cronicas musicalas, edicion revista e aumentada, establida, prefaciada e anotada per en Georges Unglik, coll. LLdP num. 14269, id 1997 (?)
- Boris Vian: Rue des ravissantes et dix-sept autres scénarios, scenaris, amb prefaci e notas d'en Noël Arnaud, coll. LLdP num.14369, id 1998 (?)
- Boris Vian: La Belle Époque (variétés), cronicas musicalas, coll. LLdP num. 14432, id id (id)
- Boris Vian: Le Chevalier de Neige, opèra de 3 actes, seguit d' Opéras, cinc opèras d'1 acte... Le marquis de Lejañés - Fiesta - Arne Saknussen - Lily Strada - Le mercenaire, amb prefacis e nòtas d'en Noël Arnaud, coll. LLdP num. 14432, id id (id)
- Boris Vian: Jazz in Paris, cronica musicala en anglés, edicion bilingüa, tèxt establit e revirat, amb prefaci, nòtas e indèx d'en Gilbert Pestureau, mai discografia d'en Claude Rameil, coll. LLdP num. 14555, id id (id)
- Boris Vian: Traité de civisme, ensag filosofic, amb presentacion, notas e comentaris d'en Guy Laforêt, coll. LLdP num. 14662, id 1999 (id)
- Boris Vian: Chroniques du menteur, cronicas, tèxtes establits e presentats per en Noël Arnaud, coll. LLdP num. 14737, id id (id)
- Boris Vian: Mademoiselle Bonsoir, comèdia musicala de catorze tablèus (sic), seguit de La Reine des garces id de 3 actes, ineditas, amb prefaci de n'Ursula Kübler-Vian e M. d'Déé, e proèmi de na Nicole Bertolt, coll. LLdP num. 31611, id 2009 (id)
(... aquí " tot " tornarmai... e idem per LLdP que per 10 18... lei pleiadas s'escantísson... parai?)
- ... endacòm mai:
- Boris Vian: Vercoquin et le plancton, roman, nrf, cò en Gallimard, París, 1969 (quid de las reedicions?)
- Boris Vian: Le loup-garou, seguit per dotze autras nòvas cortas, tèxtes establits per en Noël Arnaud, cò en Christian Bourgois éditeur, id 1970 (id)
- Vernon Sullivan (...d'aqueu desertor, desertaire e desertador... amai quitament desertur...): J'irai cracher sur vos tombes, roman policièr, cò en Christian Bourgois éditeur, id 1973 (id)
Bibliografia a l'entorn de l'òbra e de l'escrivan modificar
- Jean Clouzet: Boris Vian, colleccion Poètes d'aujourd'hui, numèro 150, edicions Pierre Seghers, París, 1971 (en francés)
- Henri Baudin: Boris Vian humoriste, colleccion Actualité-Recherche, Presses Universitaires de Grenoble, Grenòble, 1973 (id)
Bibliografia a l'entorn de l'òme sencer modificar
- Noël Arnaud: Les vies parallèles de Boris Vian, colleccion 10 18, numèros 453 a 455, Union générale d'Editions, Paris, 1970... l'òbra, remirabla e indefugibla amor de conéisser en Boris Vian, l'òme Protèu (en francés)
- Françoise Reanaudot: Il était une fois Boris Vian, cò en Seghers, id 1973 (id)
- Philippe Goggio: Boris Vian, cò en Flammarion, 1993 (id)
- Marc Lapprand: V comme Vian, Premsas de l'Université de Laval, Quebèc, 2006 (id)
- Claire Julliard: Boris Vian, Folio Biographie, cò en Gallimard, París, 2007 (id)
generalitats modificar
traduccions modificar
traduccions d'en Boris Vian modificar
- Raymond Chandler: Le grand sommeil 1948 (d'a l'òbra originala The Big Sleep)
- Raymond Chandler: La dame du lac id (id The Lady in the Lake)
- A.E. Van Vogt: Le monde des Ā Hachette & Gallimard Le rayon fantastique 1953 (id The World of Null-A)
- A.E. Van Vogt: Les joueurs du Ā colleccion J'ai Lu numèro 397, 1957 (id The Players of Null-A)
traduccions de l'òbra de Boris Vian modificar
L'écume des jours modificar
- Boris Vian: Het schuim der dagen, traduccion en neerlandés de n'Han Meyer, Grote ABC, numèro 94, 1967
- Boris Vian: Egunen aparra, amb illustracion de tampa d'en Marc Chagall, traduccion en euscar d'en Ramon Etxezarreta, Elkar S.A., erdal literatura-elaberria, Donostia - Sant Sebastian, 1988... Un libre ja magic dins una lenga magica... tà happy fews... dilhèu fews mes hèra happy!!
Discografia modificar
en Boris Vian cantaire modificar
- Le déserteur
- Fais-moi mal Johnny
- Les joyeux bouchers
- Cinématographe
- La java des bombes atomiques
- Je bois
- Juste le temps de vivre
- Le petit commerce
- Je suis snob
- La java martienne, (musica sola)
- Complainte du progrès
- On n'est pas là pour se faire eng...
- Bourrée de complexes..., amb lo prodèl de na Magali Noël per Fais-moi mal Johnny e d'en Philippe Clay per Juste le temps de vivre, orquestracions d'en Jimmy Walter,n' Alain Goraguer e n'André Popp, disc 33 torns vinil, amb nòta d'en Jòrdi Brassencs, distribucion Phonogram, Philips sd (Parigi?)
en Boris Vian cantat modificar
- Arthur où t'as mis le corps
- Le régiment des mal-aimés
- Valse dingue
- Je bois
- Sermonette
- Sans blague
- J'ai pas d'regrets
- Fugue
- Le déserteur
- De velours et de soie
- Dernière valse
- Que tu es impatiente la mort
amai (dins la version CD):- Envole-toi
- L'amour en cage
- Ta peau contre ma peau
- Il oublia d'oublier
, disques Jacques Canetti, París, 1965 (ref.: 48805)
Filmografia modificar
actor modificar
- Notre Dame de Paris, filme d'en Jean Delannoy (c / 115'), França - Itàlia 1956... (...que lai çò ne fa el del Cardenal de París... d'un liucet !!!)
- Les liaisons dangereuses (Las apariadas perilhosas), filme d'en Roger Vadim (b&n / 105'), França 1959... (... ròtle plan mai important de Prévan)
- Le bel âge (L'edat polida), filme d'en Pierre Kast (b&n / 100'), França 1960... (...ròtle de Boris, sic... sortit aprèp lo siu decès)
autor de l'òbra originala font modificar
- J'irai cracher sur vos tombes (Vos escupirai lei tombèus), filme d'en Michel Gast, (blanc & negre - ja wohl, mein Freund, Kamerad! - / 100'), França 1959 (... d'un filme pas tan marrit e traite coma se ne diguèt...)
... mas subretot...:
- L'écume des jours, filme d'en Charles Belmont, amb (qu'o s'ameritan, que non sai!) n' Annie Buron: Chloé, na Marie-France Pisier dins lo ròtle de n' Alise ... in Wonderland!!, en Jacques Perrin dins lo de Colin, en Sami Frey dins lo de Chick, en Bernard Fresson dins lo de Nicolas, n' Alexandra Stewart dins lo de n' Isis, en Sacha Pitoeff dins lo del farmacian... amai en Claude Piéplu id mètge, en Sacha Briquet, en Jean-Louis Chauffart id librari , na Martine Ferrière, na Moune de Rivel, en Jacques Rispal, en Jim Wilsam, en Simono eca... e n' Ursula Kübler-Vian dins lo ròtle d'una religiosa... amai na Delphine Seyrig, votz de la narratritz..., scenari (rèirefidèl...) d'en Pierre Pelegri, en Philippe Dumarçay e'n Charles Belmont, decòrs (espectacloses e actors...) de n'Auguste Pace, musica (tostemps en armonia amb çò de mai e actritz...) de n' André Hodeir, fotografiat per en Jean-Jacques Rochut, (color (- en Eastmancolor - Franscope, colors que tot colorum, remirablas, e actrises...- / 115'), produccion Chaumiane , distribucion Rank, França 1967-1968 ...
- (e òc, Mai de 1968 que s'abrandèt e ne passèt del tot inapercebut o quasi... Un filme, una òbra, d'absolut e rèiremeritat redescubrir... Ça s'impose !!!!!!!)... E amb lo Pianocktail !!!... e las nimfèas...
fins a las cellulas del moriment
..... un filme rar... excepcional... d'excepcion
... mag... ic... mag... enc...
Tot Mai... E Magia... excellent
Documents audiovisuals modificar
- Philippe Kohly: Boris Vian, la vie jazz, telefilme documentari (b&n/c / 59'), Camera Lucida Productions, França 2009
- e moltas actualitats o documents d'epòca que, tot bèl just, en Philippe Kohly s'utilizèt fòrça pel siu ensag biografic.
Vejatz tanben modificar
Ligams extèrnes modificar
- (fr) (en) Sit oficial de la Cohérie en Boris Vian
- (fr) Lo quasèrn pichon de l'immens Boris
- (fr) Boris Vian idem Vernon Sullivan: J'irai cracher sur vos tombes... Sit conferéncia del Hall de la Cançon
- (fr) Discografia en imatges d'en Boris Vian
- (it) (en) Le déserteur: dins 48 lengas... amb istòria detalhada de la cançon en italian e anglés, amb tèxt original & videos... Un sit excepcional... segon lo sit Cançons contra la Guèrra (Canzoni contro la Guerra / Anti-war Songs)
- (en) Boris Vian sus l’Internet Movie Database
Ligams videografics modificar
- + de 1940 videos de o subre en Boris Vian sus YouTube... vertadièr portal videografic alandat subre las siás cançons ( cantadas per el mas tot parièr dins un molon de versions o de lengas...) & un santfum d'autres documents per descubrir...
En dintrar coma clau Boris Vian dins lo lor sistèma de recèrca...
Nòtas modificar
[4] <references>
- ↑ ... un Favalleli per exemple, e corsegue pr'aquò...
- ↑ veire ligam extèrne: site Cançons Contra la Guèrra
- ↑ veire quotidian L'Humanité: Une directrice suspendue à Montluçon...
- ↑ ... Totes tèxtes revirats per en Patric Sans, trobador multifoncions abertzale occi
talan
.svg){kind=small}
