Artés (Bearn)

una comuna francesa
Vilatge d'Occitània

Artés [1] (Arthez-de-Béarn en francés) qu'ei ua comuna bearnesa qui hè partida deu departament deus Pirenèus Atlantics e de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Artés
Arthez-de-Béarn
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La capèra de la comandaria de Caubin
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 27′ 56″ N, 0° 36′ 52″ O
Superfícia 27,92 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
231 m
211 m
92 m
Geografia politica
País Bearn Armas de Bearn
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània
Departament
64
Pirenèus Atlantics Armas deu Departament deus Pirenèus Atlantics
Arrondiment
643
Pau
Canton
6403
Artics e País de Seuvèstre (Artés (caplòc) abans 2015)
Intercom
246401673
CC de Lac-Ortès
Cònsol Philippe Garcia
(2014-2020)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2019)
1 835 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

1 877 ab.
Densitat 65,87 ab./km²
Autras informacions
Gentilici (en francés)
Còde postal 64370
Còde INSEE 64057

Geografia modificar

Artés qu'ei situat au nòrd de Bearn près d'Ortès e tòcatocant dab Lac.

 
Comunas a l'entorn.

Comunas tanhentas modificar

Toponimia modificar

La prononciacion qu'ei [ar'tes]. Las fòrmas ancianas que son Artes en 1220, Artesium, en latin, en 1305, Arthes en 1345, Arthees en 1385, Ercies, Erciel, Hereciel, Harciel ! (Froissart), Arthes (mapa de Cassini, a la fin deu sègle XVIIIau) [2].

Dauzat que pensa Artés ei un tèma escur, probablament aquitanic, dab lo sufixe prelatin es(um) [3].

Segon Miquèu Grosclaude, que i a dens lo nom lo radicau basco-aquitan, « preindoeuropèu d'origina mediterranèa » arte, « euse, Quercus ilex », mès qui cambiè de sens per designar ua vegetacion brostèra, sustot on i a pas d'euse ([arbo mediterranèu]. Lo sufixe qu'ei basco, dab shiulanta (-etz) e qu'a probablament un sens collectiu [2].

Istòria modificar

Situada suu camin romieu de la Via Podiensis (enter Morlana e Seuvalada) que possedeish un espitau fondat en 1154 per l'Òrdi de Malta : la comanda de Caubin. Artés qu'èra ua plaça hòrta qui he partida deu hialat de hortalessas de Gaston Fèbus. Dens lo denombrament d'aqueth sobeiran, que contava 255 huecs vius ; com dens d'autas vila de Bearn, ua partida d'aquesta populacion qu'èra cagòts qui non podèvan pas utilizar sonque la hont loa : la hont deus cagòts. En 1569, durant las guèrras de religion, las òsts protestantas de Gabriel I de Mongomery qu'aucidón los set hrairs qui i demoravan. Venut a la Revolucion, l'espitau que ho restaurat en 1966 peus Amics de Caubin, ua associacion apitada entàd aqueth prètzhèit.

Artés que ho la tèrra de la Baronia d'Andons qui la darrèra barona e ho Corisanda d'Andonhs, l'aimadora deu Noste Enric.

En francés, que horniscon -de-Béarn au nom oficiau de la comuna en 1950.

Administracion modificar

Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
març 2001 2020 Philippe Garcia PS puish divèrs esquèrra conselhèr generau (1998-2015)
junh 1995 2001 Dr Léon Costedoat UDF radical mètge, conselhèr generau (1979-1998, ancian cònsol de Mespleda
març 1989 1995 Claude Vignau    
1959 ? Dr Pierre Maison    
  1959      
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia modificar

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1839, totala: 1886
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 731 - -

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
- - - - 1 409 - - - -

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
- - 1 217 - - - - 968 881

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
1 218



Cercar
1 579
1 616
1 663
1 711
1 755
2009 2010
1 759
1 804
1 796
1 847
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


  • En 2019 la populacion qu'èra de 1835 abitants.

Lòcs e monuments modificar

  • Comandaria de Caubin
  Clicatz sus una vinheta per l’agrandir.

Personalitats ligadas dab la comuna modificar

Véder tanben modificar

 
Patrimòni Mondial de l'UNESCO
Etapa precedenta

Morlana
Romavatge de Sant Jacme de Compostèla

Via Podiensis
Etapa seguenta

Seuvalada


Heraudica modificar

 
Escut d'Artés
 
Dusau escut d'Artés

Lo purmèr escut d'Artés que's blasona atau :deu camp d'aur cargat d'un leon rampant de sinoples lampassat de gules qui ei d'Andonhs, deu cap d'aur cargat de tres paus de gules qui son de Fois. Lo dusau que's blasona atau : deu camp d'aur cargat d'ua barra de sable.

Ligams extèrnes modificar

Nòtas modificar

  1. Michel Grosclaude, Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 56
  2. 2,0 et 2,1 Michel Grosclaude, Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 56
  3. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 30