Alhats

una comuna francesa
(Redirigit dempuèi Alhàs)

Vilatge d'Occitània

Alhats, e non pas Alhàs [1] (Aillas en francés), es una comuna gascona de Vasadés administrada pr'eu departament de Gironda de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Alhats
Aillas
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
L'ostau de comuna.
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 44° 28′ 26″ N, 0° 04′ 23″ O
Superfícia 35,13 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
138 m
64 m
29 m
Geografia politica
País  Gasconha Vasadés
Contrada Vasadés (centrau)
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
33
Gironda Escut de la Gironda
Arrondiment
333
Lengon
Canton
3303
Lo Reulés e las Bastidas (Auròs avant 2015)
Intercom
243301520
CC deu Reulés en Sud Gironda
Cònsol André Marc Barnett
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2019)
834 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

848 ab.
Densitat 22,74 ab./km²
Autras informacions
Gentilici alhassòts, alhassòtas
Còde postal 33124
Còde INSEE 33002

Geografia modificar

 
Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri modificar

Toponimia modificar

La prononciacion es [a'jats]. Las fòrmas ancianas concernissen tant Alhats lo vielh, (grafia supausada), adara dens Sigalens, com Alhats Gran, lo borg, e la prumèira, au mens, es per Alhats lo vielh. Son : Alliardensis (pagus ~), a l'epòca franca, en latin [pagus Aillardensis per O'Reilly [2]], Allano (Petrus d' ~), en latin, Aylans (castrum de ~), en 1254, Aillars, au sègle XIII, en occitan, Aillas, au sègle XIII, en occitan, Alhas (in parrochia de ~), en 1273, Aillyan (Bernardus d' ~), en 1279, Alhas, Alhans, Halhas, Halhains, Haylanx, tot en 1276, en occitan, Alhans (castri d' ~), en 1289, Alhans (in parochia de Moissaco seu d' ~), en 1289, Alhanum (apud ~), en 1326, en latin [3]. Dauzat, que probable coneishèva pas totas las atestacions medievalas, interprèta per un nom latin d'òme Allius, damb lo sufixe -aceus [4]. Contra tota règla d'evolucion, Negre, citat per B. Boyrie-Fénié, postula un nom comun occitan aligàs, « braudèir, hanguèir » (pr'aquò, eth coneishèva la fòrma Aillas deu sègle XIII citada per Dauzat...). Bénédicte Boyrie-Fénié accèpta lo nom de persona Allius, mès estima que las variantas en -r son maishantas lecturas per -n. Lo -t- de la prononciacion seré un « sovenir » de n etimologic perqué n e t son dentalas [3] (practicament, -ns ha nèisher un -nts que facilita la prononciacion - véser l'atestacion Haylanx, que cau legir [a'ʎants] e t demòra, mèi o mens, pui que las fòrmas escritas han pensar a un important polimorfisme). Lo sufixe seré -anos : *Alliano(s) [fundos], lo ben, lo maine d'Allius [3].

Las explicacions eruditas de Bénédicte Boyrie-Fénié meritan comentaris. Se la prononciacion es [a'jats], justifica plenament una grafia Alhats. Segondament la pèrta de l molhat deu se corregir dens una lenga corrècta. Las variantas en -r serén maishantas lecturas per -n; mès aquera possibilitat es dificilament valabla per la prumèira atestacion, perqué seré -rd- que carré legir -n-. Aquò dèisha lo lector dens un certan dobte sus l'origina d'aqueth -n-. Enfin, qué pensar d'aqueth Moissaco que la fòrma de 1289 en har un equivalent d'Alhans ? *Moishac (de Muscius + -acum) seré l'ancian nom d'Alhats Gran, vilatge qu'auré eretat après deu nom d'Alhats Vielh ? Mès com i a un Mouchac dens la comuna de Sigalens, au sud-èst d'Alhats Vielh, la suposicion tomba còp-sec.

Istòria modificar

Administracion modificar

Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2018 2026 André Marc Barnett   mètge
2014 22 de heurèir 2018 (demission) Jean-Michel Léglise   retirat
març 2008 2014 Serge Bezos    
març 2001 2008 Claude Joseph divèrs esquèrra  
  2001      
circa 1945   Albert Sarrazin radicau conselhèir generau (1945-1963 : mòrt en foncions)
         
circa 1880 ? Étienne de Gascq monarquista conselhèir generau (1889-1895) e d'arrondiment (1880-1889)
Totas las donadas son pas encara conegudas.
  • Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton d'Auròs; es adara deu canton de Le Réolais et Les Bastides (en francés), donc Lo Reulés e las Bastidas.

Demografia modificar

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 799, totala: 836
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 717 1 883 1 823 551 2 016 1 944 1 988 1 953 1 318

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
1 402 1 468 1 456 1 366 1 399 1 454 1 461 1 482 1 451

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
1 360 1 375 1 267 1 176 1 180 1 122 1 158 1 176 1 107

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
1 049
939
790
690
656
668
724
732
736
756
2009 2010
745
765
761
783
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


  • Arren permet d'explicar la populacion de 1821. Las donadas de las comunas vesias son normalas.

Lòcs e monuments modificar

  Clicatz sus una vinheta per l’agrandir.

Personalitats ligadas damb la comuna modificar

Martine Faure, deputada de la 12a circonscripcion de la Gironda

Véser tanben modificar

Ligams extèrnes modificar

Nòtas modificar

  1. http://www.in-oc.org/index.php?option=com_content&task=view&id=197&Itemid=0
  2. Abbé Patrice-John O'Reilly, Essai sur l'histoire de la ville et de l'arrondissement de Bazas, 1840, p. 365, legir en linha http://books.google.com/books?id=vF1HAAAAYAAJ&dq=Aillas&as_brr=3&hl=fr&pg=PA365#v=onepage&q=Aillas&f=f
  3. 3,0 3,1 et 3,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 37-38
  4. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 6