Abadiá de Sant Guilhèm dau Desèrt
L'abadiá de Sant Guilhèm dau Desèrt es una abadiá situada en Lengadòc, dins l'actual departament d'Erau, dins lo vilatge de Sant Guilhèm dau Desèrt localizat dins la val de Gellona al jonhent del riu de Verdus e del flume d'Erau. L'ensems arquitectural format per l'abadiala, las clastras, e los bastiments del convent es un dels mai complets del Lengadòc mediterranèu.
Istòria modificar
D'en primièr nomenada abadiá de Gellona, foguèt fondada e dotada lo 14 de decembre de 804 per Guilhèm de Gellona, comte de Tolosa e duc d'Aquitània, que serà pus tard canonizat en Sant Guilhèm. La glèisa actuala es la tresena edificada dins aquel luòc. De la primièra construida pel comte Guilhèm, demòra pas cap de traças visiblas. La segonda, d'après lo Sacramentari de Gellona, foguèt enauçada a la fin del sègle X, mas ne'n demòra a l'ora d'ara que la cròta e la torre de Sant Martin al sud de l'edifici. Aquesta glèisa preromanica foguèt degalhada o destruida per un grèu incendi al començament del sègle XI. L'abadiala romanica actuala foguèt alavetz constituida en tres fasas per l'abat Pèire I, entre lo mitan del sègle XI e la fin del sègle XII.
De bregas an sovent opausadas las abadiás vesinas d'Aniana e de Gellona, los monges d'aquesta darrièra agent sempre volgut menar una politica d'independéncia. Lo prestigi de l'abadiá al sègle XII èra fòrça important, sa visita èra fòrça recomandada als romieus de Sant Jaume de Compostèla, per fin d'i adorar las relíquias de la crotz e del còs de Guilhèm.
En 1569 l'abadiá foguèt saquejada per d'uganauds venguts d'Aniana e Ginhac. Al començament del sègle XVIII, de benedictins de Sant Maur construguèron al sud de l'abadiá un novèl monastèri d'estil classic constituit de tres bastiments e d'una cort centrala. En 1783 l'abadiá es suprimida per decision reiala e jos l'influéncia de l'avescat de Lodeva, totes sos bens atribuits a aqueste darrièr. A la Revolucion Francesa, l'abadia serà espeçada e venduda.
Las clastras foguèron desmuralhadas e possedisson pas pus que doas galariás (nòrd, e oèst en partida). Aqueste ensems foguèt vendut en 1905 e se trapa uèi al musèu The Cloisters a Nòva York. Qualques tròces son servats a la Societat Arqueologica de Montpelhièr.
